ORIGINAL_ARTICLE
ترجیح روایت به سبب احدثیت
پسین بودن صدور یک روایت نسبت به روایت دیگر یا همان احدثیت، مسئله ای است که عدّه ای از فقیهان و اصولیان در باب تعارض به آن پرداخته اند. برخی آن را از مرجّحات تعبدی باب تعارض اخبار می شمارند و استدلال آنها به پنج روایت است که مشهور دانشیان علم اصول در این روایات مناقشه کرده و دلالت آنها را نپذیرفته اند. از این دسته، برخی قائل به مرجح عقلایی بودن شده اند و در مقابل، اغلب مرجح بودن آن را مطلقاً انکار کرده اند. در پژوهش حاضر با رویکرد انتقادی ضمن یاد کرد از وجوه محتمل در مدلول این روایات و نیز تقسیم مناقشات به سندی، دلالی و موردی و سپس تقسیم دلالی به خاص (مفهوم متنی) و عام (مفهوم مشترک)، برخی از مناقشات رد شده و از برخی وجوه دلالت دفاع شده است، ولی با وجود قرائن و شواهد درون متنی و برون متنی و نیز قابل رد نبودن اکثر مناقشات، مدلول این روایات مغایر با ترجیح احدث برای کشف حکم واقعی در باب تعارض دانسته شده است.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_66912_48f1b72246ce823771a56f7672609659.pdf
2019-05-22
7
38
10.22034/jrj.2019.51764.1496
تعارض اخبار
مرجحات منصوصه
احدثیت
ترجیح احدث
تقیه
نسخ
ابوالقاسم
ولی زاده
a.valizadeh@urmia.ac.ir
1
دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم و استادیار معارف دانشگاه ارومیه
LEAD_AUTHOR
محمدمهدی
ولی زاده
montazere14@gmail.com
2
دانش پژوه سطح سه مرکز تخصصی فقهی ائمه اطهار قم
AUTHOR
آملى، میرزا هاشم، (1386ق)، تحریر الأصول (چاپ اول)، قم، مکتبة الداوری.
1
اردبیلی، محمد بن علی، (1403ق)، جامع الرواة (چاپ اول)، بیروت، دار الاضواء.
2
اصفهانى، محمد حسین، (1374ش)، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة (چاپ اول)، قم، سیدالشهداء علیه السلام.
3
انصاری، مرتضی بن محمدامین،(1383ش)، مطارح الأنظار(چاپ دوم)، قم، مجمع الفکرالاسلامی.
4
انصارى، مرتضى بن محمدامین، (1416ق)، فرائد الاُصول (چاپ پنجم)، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
5
بحرانی، یوسف، (1380ش)، الحدائق الناضرة (چاپ اول)، قم، دفترانتشارات اسلامی.
6
بسام، مرتضی، (1426ق)، زبدة المقال من معجم الرجال (چاپ اول)، بیروت، دار المحجة البیضاء.
7
حرعاملی، محمدبن حسن،(1409ق)، وسائل الشیعة (چاپ اول)، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
8
حسینی حلی، حسین،(1428ق)، زبدة الاقوال فی خلاصة الرجال (چاپ اول)، قم، مؤسسه دارالحدیث.
9
حلی، تقی الدین، (1342ش)، الرجال (چاپ اول)، تهران، دانشگاه تهران.
10
خمینی، سید روح الله،(1375ش)، التعادل و التراجیح (چاپ اول)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
11
خویى، سید ابوالقاسم،(1417ق)، مصباح الأصول (چاپ پنجم)، قم، مکتبة الداوری.
12
روحانی،سید محمد،(1413ق)، منتقی الاصول (چاپ اول)، قم، دفتر آیت الله روحانی.
13
سیستانی، سید علی،(بیتا)، تعارض الادلة و اختلاف الحدیث، بیجا.
14
شوشتری، محمدتقی، (1410ق)، قاموس الرجال (چاپ دوم)، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
15
صدر، سید محمد باقر،(1417ق)، بحوث فی علم الأصول (چاپ سوم)، قم، موسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی.
16
صدر، سید محمدباقر،(1408ق)، مباحث الاصول (چاپ اول)، قم، مرکزالإعلام الاسلامی.
17
صدوق، محمد بن علی، (1413ق)، من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم)، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
18
صنقور، محمد، (1428ق)، المعجم الأصولى (چاپ دوم)، قم، منشورات الطیار.
19
طباطبایى حکیم، سید محمدسعید، (1414ق)، المحکم فی أصول الفقه (چاپ اول)، قم، موسسة المنار.
20
طباطبایى قمى، سید تقى،(1371ش)، آراؤنا فی أصول الفقه (چاپ اول)، قم، نشر محلاتی.
21
طباطبایى قمى، سید تقى،(1381ش)، الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة (چاپ اول)، قم، نشر محلاتی.
22
فیض کاشانی، محمدمحسن، (1349ش)، الاصول الاصیلة (چاپ اول)، تهران، سازمان چاپ دانشگاه.
23
کلینی، محمدبن یعقوب، (1407ق)، الکافی (چاپ چهارم)، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
24
مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، (1416ق)، منتهی المقال فی احوال الرجال (چاپ اول)، قم، مؤسسة آل البیت:.
25
مامقانی، عبدالله، (بیتا)، تنقیح المقال فی علم الرجال، بیجا.
26
مجلسى، محمد باقر، (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول (چاپ دوم)، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
27
محقق داماد، سیدمصطفی،(1362ش). مباحثی از اصول فقه(چاپ اول)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
28
مروجى، على، (1410ق)، تمهید الوسائل فی شرح الرسائل (چاپ اول)، قم، مکتب النشرالاسلامی.
29
مغنیه، محمد جواد،(1975م)، علم أصول الفقه فی ثوبه الجدید (چاپ اول)، بیروت، دارالعلم للملایین.
30
مکارم شیرازی، ناصر،(1428ق)، انوارالاصول(چاپ دوم)، قم، مدرسة الامام علی بن ابیطالب7.
31
موسوى قزوینى، على،(1427ق)، تعلیقة على معالم الأصول (چاپ اول)، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
32
مؤمن قمی، محمد،(1419ق)، تسدیدالاصول(چاپ اول)، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
33
نجاشی، احمد بن علی، (1365ش)، رجال النجاشی (چاپ اول)، قم ، مؤسسة النشر الاسلامی.
34
نراقی، احمد،(1415ق)، مستندالشیعة(چاپ اول)، قم، مؤسسة آل البیت:.
35
همدانی، رضا،(1377ق)، الفوائدالرضویة علی الفرائدالمرتضویة(چاپ اول)، تهران، کتابفروشی جعفری.
36
یزدی، سید محمدکاظم، (1426ق)، التعارض (چاپ اول)، قم، مدین.
37
گنجی، مهدی. درس خارج اصول(جلسه 87) ، 95/11/27، قابل دسترسی در http://www.ganjee.ir/index.php?option=com_content&view=category&id=46&Itemid=185&limitstart=50
38
فاضل، لنکرانی، محمدجواد، درس خارج فقه، کتاب الحج (جلسه 47). 95/10/12، قابل دسترسی در http://fazellankarani.com/persian/lessons/20007
39
شب زنده دار،محمدمهدی، درس خارج اصول، (جلسه1 تا 16). 92/7/1 تا 92/7/30، قابل دسترسی در
40
http://mfeb.ir/pajoo/oldtaghmenu/tagh9293/88-shbzndo.html
41
ORIGINAL_ARTICLE
بازکاوی اجتماع امر و نهی
از جمله مسائل بسیار پیچیده و قدیمی در علم اصول، بحث جواز اجتماع امر و نهی است که علاوه بر فوائد علمی فراوان در علم اصول، دارای ثمرات فقهی و عملی مانند صحت یا بطلان خواندن نماز در مکان غصبی نیز میباشد. پس از بررسی مفردات و تنقیح محل بحث، با سه قول در این خصوص مواجه میشویم که جواز، امتناع و جواز عقلی و امتناع عرفی را می توان نام برد. نویسندگان در ادامه به نقل اهمّ دلایل مثبتین و نافین پرداخته است و سپس وارد بحث اضطرار با سوء اختیار شده که یکی از مباحث مهم در این زمینه است. اقوال و مبانی در زمینه کسیکه با سوء اختیار، خود را مضطر نموده است تا شش مورد نیز گفته شده است که از آن جمله میتوان به سقوط نهی به طور مطلق و باقی ماندن وجوب و ثبوت نهی فعلی و عدم وجوب اشاره نمود. نگارندگان پس از نقل و بسط اقوال در این خصوص، اشکالات هر یک از اقوال را با استفاده از آیات و روایات بررسی کرده و ثابت نموده که عنوان اضطرار از سوی شارع مقدس از باب حکومت تضییق گردیده است؛ از همین رو، هر اضطراری رافع حرمت نیست و در نهایت، با استفاده از ابواب دیگر فقهی، توانسته است قول به جواز اجتماع امر و نهی را ثابت نماید.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_66981_d31baab8d478cf60e900aea73bc08715.pdf
2019-05-22
39
60
10.22034/jrj.2019.51067.1424
اجتماع
امر
نهی
جواز
امتناع
سوء اختیار
مضطر
علیرضا
هوشیار
alireza112.hooshyar@yahoo.com
1
دانش آموخته سطح 4 حوزه علمیه قم و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم.
LEAD_AUTHOR
حسن
قنبری
hassan.67@gmail.com
2
دانش آموخته سطح 3 حوزه علمیه قم.
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین. (1427ق). کفایة الاصول. عباس علی سبزواری. چ سوم. قم. موسسه نشر اسلامی.
2
انصاری، مرتضی بن محمدامین. (1383ش). مطارح الأنظار. تقریرات ابوالقاسم کلانتری. چ دوم. قم. مجمع الفکر الاسلامی.
3
إبن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب.چ سوم. بیروت. دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع ـ دار صادر.
4
إبن بابویه، محمد بن على.( 1403 ق). معانی الأخبار. مصحح: غفارى، على اکبر. چ اول. قم. دفتر انتشارات اسلامى.
5
إبن بابویه، محمد بن على. (1413 ق).من لا یحضره الفقیه. چ دوم. قم. دفتر انتشارات اسلامى.
6
اصفهانى، محمد حسین. (1374ق). نهایة الدرایة فی شرح الکفایة. چ اول. قم. سید الشهداء.
7
اصفهانى،حسین بن محمد راغب.(1412ق). مفردات الفاظ قرآن. چ اول. لبنان ـ سوریه. دارالعلم ـ دار الشامیه.
8
بهبهانى، محمد باقر بن محمد.( 1416ق). الرسائل الأصولیة. چ اول. قم. مؤسسه علامه وحید بهبهانی.
9
جلالی مازندرانی، محمود.(1415ق). المحصول فی علم الاصول( تقریر البحوث آیه اللّه جعفر سبحانی). قم.
10
جوادی آملی، عبدالله. (1386ش). تسنیم. چ دوم. بیجا. مرکز نشر اسراء.
11
جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح. چ اول. بیروت. دار العلم للملایین.
12
حرّ عاملى، محمد بن حسن. (1409 ق). وسائل الشیعه. چ اول. قم. مؤسسة آل البیت (:).
13
خویی، سیدابوالقاسم. (1419ق) دراسات فی علم الاصول. تقریرات علی شاهرودی. چ اول. قم. مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
14
سبحانى تبریزى، جعفر. (1387ش). الموجز فی أصول الفقه.چ چهاردهم. قم. مؤسسه امام صادق(7).
15
صدر، سیدمحمدباقر. (1417ق).بحوث فی علم الاصول. تحقیق سیدمحمود شاهرودی.چ سوم. قم. مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
16
طباطبایی، محمدحسین. (1374ش). المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی. چ پنجم. قم. دفتر نشر اسلامی.
17
طوسى، محمد بن حسن.(بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. مصحح: عاملى، احمد حبیب. چ اول. بیروت.
18
علم الهدی، علی بن حسین.(1363 ش). الذریعة الی اصول الشریعة. چ اول. تهران. چاپ گرجی.
19
فاضل موحدى لنکرانى، محمد(1381ش). اصول فقه شیعه. چ اول.قم. مرکز فقهى ائمه اطهار :
20
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1310ق). العین. چ دوم. قم. هجرت.
21
فیّومى، احمد بن محمد مقرى.(بیتا).المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی.چ اول. قم. دار الرضی.
22
قمى، على بن ابراهیم.( 1363ش). تفسیر القمی. محقق: موسوى جزایرى، طیب. چ سوم. قم. دار الکتاب.
23
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407 ق). الکافی. چ چهارم. تهران. دار الکتب الإسلامیة.
24
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی (1389ش). فرهنگ نامه اصول فقه. چ اول. قم. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
25
مشکینی ابوالحسن.(1364ش).کفایة الأصول با حواشی ابوالحسن مشکینی. تهران. چاپ سنگی.
26
مشکینی، علی.(1413ق). اصطلاحات الاصول.چ پنجم. قم. الهادی
27
مظفر، محمدرضا. (1375ش). اصول الفقه. چ پنجم. قم. اسماعیلیان.
28
موسوی خمینى، سیدروح الله. (1415ق). مناهج الوصول إلى علم الأصول. چ اول. قم. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(;).
29
موسوی خمینى، سیدروح الله. (1423ق). تهذیب الاصول. تقریرات جعفر سبحانی. چ اول. تهران. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
30
میرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمدحسن (1378ق). قوانین الأصول. چ دوم. تهران. مکتبة العلمیة الاسلامیه.
31
نائینی، محمدحسین. (1376ش). فوائد الأصول. محمّد علی کاظمی خراسانی. چ اول. قم. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
32
نجفى، محمد حسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ هفتم. بیروت. دار إحیاء التراث العربی.
33
یزدی، سید کاظم (طباطبایی). (1317ش). رساله فی اجتماع الامر و النهی. چ اول. تهران. چاپ سنگی.
34
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی تطبیقی بر دیات صدمات خطایی مسری و غیر مسری در فقه و حقوق کیفری (نقد و پیشنهاد اصلاح ماده 539 قانون مجازات اسلامی)
صدمات متعدد می تواند ناشی از ضربه واحد یا ضربات متعدد باشد که در فرض سرایت و عدم سرایت از چهار فرض خارج نیست: 1. هیچ یک از صدمات سرایت نکند؛ 2. همه صدمات باهم سرایت کرده و منجر به جنایت جدید شوند؛ 3. برخی از صدمات سرایت کرده و موجب آسیب بزرگتر گردند. و 4. برخی از صدمات سرایت کرده و موجب مرگ مجنیعلیه گردند. قانونگذار در مقام وضع تعیین دیه فرض اول و دوم، همسو با مبانی فقهی به ترتیب حکم به تعدد دیات (538 ق.م.ا) و تداخل دیات (صدر بند «ب» 539 ق.م.ا) کرده است. همچنین چگونگیِ تعیین دیه در فرض سوم و چهارم، در ادامه بند «ب» ماده 539 ق.م.ا. بیان کرده است؛ هرچند حکم قانونگذار در مورد فرض سوم، مطابق با مبانیِ فقهی است، اما در مورد فرض چهارم با نقدهای جدّی مواجه است. مقاله حاضر درصدد است، اصل مباحث را پیرامون فرض چهارم بر اساس تفکیک میان ضربه واحد و ضربات متعددـ متوالی و غیرمتوالی ـ طرح نماید و بر خلاف ماده قانونی اثبات کند که در فرض سرایت برخی از صدمات و مرگ مجنیعلیه تنها دیه نفس لازم است و نیازی به محاسبه صدمات غیر مسری نیست؛ مگر در مواردی که ضربات متعدد با فاصله زمانی باشد.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_66913_6da078b387193813fd4745659f803990.pdf
2019-05-22
61
87
10.22034/jrj.2019.66913
تداخل جنایات
سرایت
مرگ
ماده539 ق.م.ا
احمد
حاجی ده آبادی
adehabadi@ut.ac.ir
1
پردیس فارابی دانشگاه تهران- انجمن علمی فقه حوزه
AUTHOR
اعظم
مهدوی پور
amahdavipor@yahoo.com
2
استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
طه
زرگریان
tahazargariyan93@gmail.com
3
پژوهشگر مرکز مطالعات فقه پزشکی
LEAD_AUTHOR
اردبیلى، احمد (1403)، مجمع الفائدة و البرهان، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
1
اصفهانى، راغب (1412)، مفردات الفاظ القرآن، لبنان، دار العلم ـ الدار الشامیة.
2
تبریزى، جواد (1426)، تنقیح مبانی الأحکام، قم، دار الصدیقة الشهیدة (3).
3
حسینی شیرازى، صادق (1425)، التعلیقات على شرائع الإسلام، قم، استقلال.
4
حلّى، علامه، حسن (1420)، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم، مؤسسه امام صادق (7).
5
محقق حلّى، نجم الدین (1408)، شرائع الإسلام، قم، اسماعیلیان.
6
حلّى، مقداد (1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
7
حلّى، یحیى (1405) الجامع للشرائع، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
8
خراسانی، محمد کاظم (1436)، کفایة الاصول، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
9
خمینى، سید روح اللّه (بیتا)، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم.
10
خوانسارى، احمد (1405)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، اسماعیلیان.
11
خویى، سیدابوالقاسم (1422)، مبانی تکملة المنهاج، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (;).
12
دهخدا، علی اکبر (1341) ، لغت نامه دهخدا، تهران، نشر مدیریت و برنامه ریزی کشور.
13
روحانی، صادق (1412)، فقه الصادق (7)، قم، دار الکتاب - مدرسه امام صادق (7).
14
زرکشی، أبو عبد الله بن بهادر (1405)، المنثور فی القواعد الفقهیة، وزارة الأوقاف الکویتیة.
15
سبحانی، جعفر، درس خارج فقه، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سبحانی.
16
سبزوارى، عبد الأعلى (1413)، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسه المنار.
17
شنقیطی، محمد (بیتا)، شرح زاد المستقنع، الشبکة الإسلامیة.
18
صدر، سید محمد، ما وراء الفقه، بیروت، دار الأضواء.
19
صیمرى، مفلح (1420)، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار الهادی.
20
طوسى، محمد (1387)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
21
طوسى، محمد (1400)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت، دار الکتاب العربی.
22
طوسى، محمد (1407)، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
23
عاملى، شهید ثانى (1413)، مسالک الأفهام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
24
عودة، عبد القادر (بیتا)، التشریع الجنائی الإسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، بیروت، دار الکاتب العربی.
25
فیاض کابلى، محمد اسحاق (بیتا)، منهاج الصالحین.
26
کلینى، محمد (1407)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
27
لنکرانى، محمد فاضل (1421)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
28
مجموعة من المؤلفین (1404)، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، مصر، مطابع دار الصفوة.
29
مدنی کاشانى، رضا (1408)، کتاب الدیات، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
30
مقتدایی، مرتضی، درس خارج فقه، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مقتدایی.
31
نجفى، محمد حسن (1404)، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
32
هیتمی، أحمد بن حجر (1357)، تحفة المحتاج فی شرح المنهاج، المکتبة التجاریة الکبرى.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی فقهی برخی ادله شورای نگهبان در رد معاهدات استرداد مجرمان میان ایران وسایر دولت ها
بررسی مستندات شورای نگهبان در خلاف شرع اعلام کردن برخی معاهدات می تواند در سیر مطالعات فقهی تأثیر شگرفی ایجاد نماید. مسئله استرداد مجرمان یکی از مواردی است که اکثر معاهدات مربوط به آن از سوی شورای نگهبان خلاف شرع اعلام شده است. این مسئله از چهار زاویه مُجرم، جرم و دو کشور طرف استرداد، ظرفیت بررسی را دارد و با عنایت به انواع هر یک از زوایای فوق مانند جنسیت، تابعیت، سن، ملیت، دین و مذهب مجرم؛ جرایم حدّی و غیرحدّی، جرایم سیاسی، نظامی، عادی؛ وضعیت جرم انگاری در دو کشور طرف استرداد؛ اسلامی و غیراسلامی بودن کشورهای طرف استرداد و با در نظر گرفتن اَعمال مختلفی که در استرداد مجرمان صورت می گیرد، فروع این بحث از دید فقهی متعدّد و مختلف است. یکی از فروعی که در مستندات فقهی شورای نگهبان به عنوان مانع انعقادِ قراردادِ استردادِ مجرمان، تکرار شده، مسئله «تحویل مسلمان به کشورهای دیگر» است. در این تحقیق به بررسی این مسئله و ادلّه فقهی آن به غیر از قاعده نفی سبیل، حرمت تأیید قوه قضائیه کفار و همچنین قاعده حرمت اعانه بر إثم و استدلال به صلح حدیبیه برای اثباتِ جوازِ استرداد، پرداخته شده است.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_66755_452a6d74f5d02b7466f93b329ba6bf49.pdf
2019-05-22
89
115
10.22034/jrj.2019.52152.1536
استرداد مجرمان
تحویل مسلمان
همکاری قضایی
ادلّه فقهی استرداد مجرمان
رضا
محمدی
rbnmw@yahoo.com
1
استادیار گروه حقوق مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی قم
LEAD_AUTHOR
علی
عندلیبی
andalibi3@yahoo.com
2
مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و استادیار جامعه المصطفی العالمیه
AUTHOR
محمدابراهیم
شمس ناتری
eshams@ut.ac.ir
3
دانشیار دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران
AUTHOR
آریانپور کاشانی، منوچهر، (1380ش)، فرهنگ بزرگ یکجلدی پیشرو آریانپور، چاپ دوم،جهان رایانه.
1
آل حبیب، اسحاق،(1378ش)، دیوان کیفری بین المللی و جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
2
إبن الأثیر، (1386 ش- 1966م)، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر للطباعة والنشر.
3
إبن قدامة الجماعیلی المقدسی ثم الدمشقی الحنبلی، أبو محمد موفق الدین عبد الله بن أحمد بن محمد، (1388هـ - 1968م)، المغنی لابن قدامة، 10ج، بدون طبعة، مصر، مکتبة القاهرة.
4
اردبیلی، محمد علی، (1382ش)، معاضدت قضایی و استرداد مجرمین با تأکید بر جرایم مواد مخدر، چاپ اول، تهران، میزان.
5
اردبیلى، سیدعبدالکریم موسوى، (1427 ه ق)، فقه الحدود و التعزیرات، 4 جلد، چاپ دوم، ایران، قم، مؤسسة النشر لجامعة المفید;.
6
انصاری، مرتضى، (1411 ه ق)، کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات، چاپ اول، قم، منشورات دار الذخائر.
7
امینیزاده، محمد، نظرات استدلالی شورای نگهبان در بررسی لایحه موافقتنامه استرداد مجرمان بین دولت جمهوری اسالمی ایران و دولت جمهوری هند، در nazarat.shora-rc.ir.
8
بجنوردى، حسن بن آقا بزرگ موسوى، (1419 هـ ق)، القواعد الفقهیة، چاپ اول، قم، نشر الهادی.
9
بلدسو، رابرت و بولسلاو بوسچک، (زمستان 1375)، فرهنگ حقوق بین الملل، ترجمه بهمن آقایی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
10
بوشهری، جعفر، (بیتا)، حقوق جزا، اصول و مسائل، ج1، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
11
پوربافرانی، حسن، (1388)، حقوق جزای بین الملل، چاپ دوم، تهران، انتشارات جنگل.
12
تریانگ ساک، کیتی شیایزدی، (زمستان1383)، حقوق بین المللی کیفری، ترجمه بهنام یوسفیان و محمد اسماعیلی، چاپ اول، تهران، سمت.
13
جعفری لنگرودی، محمد جعفر،(1381)، ترمینولوژی حقوق، چاپ 12، تهران، گنج دانش.
14
جمیلى، خالد رشید، احکام البغاة و المحاربین فى الشریعة و القانون، ج 1، بغداد، دار الحریة للطباعة.
15
حرّ عاملى، محمد بن حسن بن على، (1409 ه ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، چاپ اول، قم، مؤسسه آلالبیت(:).
16
حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، (1412 هـ ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب (ط-الحدیثة)، چاپ اول، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
17
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (بیتا)، تذکرة الفقهاء، ج9، آل البیت:، چاپ اول.
18
رشید، استاد احمد، اسلام و حقوق بین الملل عمومی، ترجمه سید حسین سیدی، نشر مطالعات عالی بینالمللی.
19
الزغبی، القاضی فرید، (1995م)، الموسوعة الجزائیة، ج6، چاپ سوم، بیروت، دار صادر.
20
زین الدین أبو یحیى السنیکی، زکریا بن محمد بن زکریا الأنصاری، (بیتا)، أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، 4ج، بدون طبعة، دار الکتاب الإسلامی.
21
سبزوارى، سیدعبدالأعلى، (1413 هـ ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، قم، دفتر آیة الله سبزوارى;.
22
شمسناتری، محمد ابراهیم و دیگران، (زمستان 1392)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، ج1، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
23
شیرازى، ناصر مکارم، (1418 ه ق )، أنوار الفقاهة - کتاب الحدود و التعزیرات (لمکارم)، در یک مجلد، چاپ اول، ایران- قم، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبیطالب(7).
24
ضیایی بیگدلی، محمد رضا، (1385)، اسلام و حقوق بین الملل، چاپ هشتم، تهران، گنج دانش.
25
طبرسى، فضل بن حسن،(1372 ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
26
الطبری، محمد بن جریر، (1879)، تاریخ الطبری، بیروت – لبنان، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، (این نسخه با نسخه منتشره از انتشارات «بریل در لندن» در سال 1879 م مقابله شده است).
27
طریحى فخر الدین، (1375ش)، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشى مرتضوى.
28
طلوعی، محمود، (1377)، فرهنگ جامع سیاسی، چاپ دوم، نشر علم.
29
طوسی، محمد بن حسن، (1387 ه ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2و3، چاپ سوم، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة 7.
30
عباسی، محمود، (پاییز 1373)، استرداد مجرمین، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
31
عبدالعزیز مبارک، هشام، (1427ق-2006م)، تسلیم المجرمان بین الواقع و القانون، الطبعة الاولی، القاهرة، دار النهضة العربیة.
32
علیبابایی، غلامرضا، (بهار 1383)، فرهنگ روابط بین الملل، چاپ سوم، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
33
عوده، عبدالقادر، (بیتا)، التشریع الجنایی الاسلامی مقارنًا بالقانون الوضعی، ج1و2، دارالکاتب العربی، بیروت.
34
فاتحیزاده، حسین، (11/3/1394)، نظرات استدلالی شورای نگهبان لایحه معاهده استرداد مجرمین بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، شماره مسلسل: 13940034، تهران پژوهشکده شورای نگهبان، از .nazarat.shora-rc.ir/
35
فاضل لنکرانى، محمد، (1416ه-ق )، القواعد الفقهیة، چاپ اول، قم، چاپخانه مهر.
36
فراهیدى، خلیل بن احمد، (1410 ق)، کتاب العین، چاپ دوم، قم، انتشارات هجرت.
37
فیّومى، احمد بن محمد مقرى، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، در یک جلد، چاپ اول، قم - ایران، منشورات دار الرضی.
38
کلینی، محمد بن یعقوب، (1407 ه ق)، الکافی، ج1، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
39
نجفی، محمد حسن بن باقر (صاحب جواهر)، (1404 هـ ق )، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، تحقیق و تصحیح: شیخ عباس قوچانى، بیروت- لبنان، دار إحیاء التراث العربی.
40
نوربها، رضا، (1388ش)، زمینه حقوق جزای عمومی، چاپ 27، تهران، گنج دانش.
41
سایت شورای نگهبان (http://www.shora-gc.ir)
42
سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی(http://rc.majlis.ir/fa).
43
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل فقهی (ماده607) قانون مجازات اسلامی در تعیین مقدار دیه لبها
فقیهان امامیه بر این باورند که از بین بردن هر دو لب، موجب ثبوت دیه کامل است، امّا پیرامون مقدار دیه هر یک از لبها بهطور جداگانه و در حالت انفرادی، اختلافنظر دارند. با احصای تمامی دیدگاه های مطرح شده در این زمینه میتوان دریافت همه این اختلافنظرها در قالب دو نظریه کلی قابل ارائه است. در نظریۀ نخست که میتوان با نام نظریۀ تنصیف از آن یاد کرد، لب بالا و پایین، در میزان دیه با هم برابرند و به هر یک نصف دیه کامل تعلق میگیرد. این انگاره در ماده 607 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) مقبول قانونگذار ایران نیز قرار گرفته است. در نظریۀ دوم که نظریۀ تغلیب خوانده شده، میزان دیۀ لب پایین، نسبت به لب بالا افزونتر است. معتقدان به نظریۀ اخیر، در مقدار این فزونی، بر یک رأی نیستند و هر یک بنا به دلایلی، میزان خاصّی برای آن در نظر گرفته اند. در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به اسناد معتبر، نظریۀ تغلیب ترجیح داده شده است و از میان سه دیدگاهی که ذیل این نظریه در زمینه میزان فزونی دیه لب پایین ارائه گشته، دیدگاهی برگزیده شده که وفق روایت ظریف، دیه لب بالا را نصف دیه کامل و دیه لب پایین را دو سوم دیه کامل تعیین کرده است.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_66754_8054f2314dab9cfb4b2123c1812e8917.pdf
2019-05-22
117
142
10.22034/jrj.2019.51339.1453
لب بالا
لب پایین
نظریۀ تنصیف
نظریۀ تغلیب
کارکرد بیشتر
روایت ظریف
مجید
قورچی بیگی
majid.baygi@khu.ac.ir
1
استادیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
محمد جعفر
صادق پور
jafar.samen.1367@gmail.com
2
دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر مرکز مطالعات فقهی پزشکی قانونی (نویسندۀ مسئول)
LEAD_AUTHOR
سهراب
بهادری
bahadori.sohrab@alumni.ut.ac.ir
3
دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
إبن داود حلّى، حسن بن على، 1383، رجال إبن داود، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
1
إبن غضائری، احمد بن ابىعبدالله، بیتا، رجال إبن الغضائری - کتاب الضعفاء، قم، بی نا.
2
اردبیلى، احمد بن محمد، 1403، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج 14، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
3
اسکافى، إبن جنید،1416، مجموعة فتاوى ابن جنید، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
4
اصفهانى، فاضل هندى، محمد بن حسن، 1416، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 11، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
5
اصفهانى، مجلسى اول، محمد تقى،1406، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج 13، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، دوم،
6
اصفهانى، مجلسى دوم، محمد باقر بن محمد تقى، 1404، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول6، ج 26، تهران: دار الکتب الإسلامیة، دوم.
7
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، 1406، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج 16، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ره، اول.
8
آبى، فاضل، حسن بن ابىطالب یوسفى،1417، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، سوم.
9
بای، حسینعلی، «تأملی در قاعده دیه شکستگی استخوانها»، 1394، حقوق اسلامی، سال دوازدهم، شماره 44.
10
بغدادى، مفید، محمّد بن محمد، 1413، المقنعة (للشیخ المفید)، در یک جلد، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفیدره، اول.
11
تبریزى، جواد بن على، 1428، تنقیح مبانی الأحکام ـ کتاب الدیات، در یک جلد، قم: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، اول.
12
الجزیری، عبد الرحمن بن محمد عوض، 1424، الفقه على المذاهب الأربعة، ج5، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الثانیه.
13
حاجیدهآبادی، احمد، 1383، قاعده دیه اعضا در فقه امامیه و اهل سنت، فقه و حقوق، شماره 2.
14
حائرى، سید على بن محمد طباطبایى، 1409، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع ـ حدیقة المؤمنین،ج 3، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى قدس سره، اول.
15
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، 1418، ریاض المسائل (ط ـ الحدیثة)،ج 16، قم: مؤسسه آل البیت(:)، اول.
16
حجازی، رضا، 1392، آناتومی سر و گردن، ، تهران، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سیزدهم.
17
حلبى، ابنزهره، حمزة بن على حسینى، 1417، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، در یک جلد، قم: مؤسسه امام صادق (ع)، اول.
18
حلبى، ابوالصلاح، تقى الدین بن نجم الدین، 1403، الکافی فی الفقه، در یک جلد، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین (ع)، اول.
19
حلّى، ابنادریس، محمد بن منصور بن احمد، 1410، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم.
20
حلّى، جمال الدین، احمد بن محمد اسدى، 1407، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع،ج 5، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
21
حلّى، شمس الدین محمد بن شجاع القطّان، 1424، معالم الدین فی فقه آل یاسین، ج 2، قم: مؤسسه امام صادق (7)، اول.
22
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، 1410، إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان،ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
23
ـــــــــــــــــــــــــــ، 1381، رجال العلامة - خلاصة الأقوال، چاپ دوم، نجف اشرف، منشورات المطبعة الحیدریة، دوم.
24
ـــــــــــــــــــــــــــ، 1411، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، در یک جلد، تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، اول.
25
ـــــــــــــــــــــــــــ، بیتا، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (ط ـ القدیمة)، ج 2، مشهد: مؤسسه آل البیت (:)، اول.
26
ـــــــــــــــــــــــــــ،1421، تلخیص المرام فی معرفة الأحکام، در یک جلد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، اول.
27
ـــــــــــــــــــــــــــ، 1413، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
28
ـــــــــــــــــــــــــــ، 1413، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج 9، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم.
29
حلّى، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف، 1387، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج 4، قم: مؤسسة اسماعیلیان، اول.
30
حلّى، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، 1418، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، ج 2، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، ششم.
31
ـــــــــــــــــــــــــ ، 1408، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج 4، قم: مؤسسة اسماعیلیان، دوم.
32
حلّى، یحیى بن سعید، 1394، نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، در یک جلد، قم: منشورات رضى، اول.
33
خمینى، سید روح اللّه موسوى، بیتا، تحریر الوسیلة، ج 2، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، اول.
34
خوانسارى، سید احمد بن یوسف،1405، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج 7، قم: مؤسسه اسماعیلیان، دوم.
35
خویى، سید ابوالقاسم موسوى، 1422، مبانی تکملة المنهاج، ج 2، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، اول.
36
ــــــــــــــــــــــــــــــ ، بیتا، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، ج 19، بیجا، بینا.
37
درک، ریچارد و همکاران، 1392، آناتومی گری برای دانشجویان، ترجمه: محمد اکبری و همکاران، ج 3، تهران، انتشارات ابنسینا، چاپ سوم،
38
سبزوارى، سیدعبدالأعلى، 1413، مهذّب الأحکام، ج 29، قم: مؤسسه المنار ـ دفتر حضرت ایشان، چهارم.
39
سیوری حلّى، مقداد بن عبداللّه، 1404، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج 4، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ره، اول.
40
شبیری زنجانی، سیدموسی، 1419، کتاب نکاح، ج 1، قم، مؤسسه پژوهشى رأىپرداز، اول.
41
صیمرى، مفلح بن حسن، 1408، تلخیص الخلاف و خلاصة الاختلاف ـ منتخب الخلاف، ج 3، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ـ ره، اول.
42
ــــــــــــــــــــــ ، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، ج 4، بیروت: دار الهادی، اول، 1420
43
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، 1390، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج 4، تهران: دار الکتب الإسلامیة، اول.
44
ـــــــــــــــــــــ ، 1407، الخلاف، ج 6، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
45
ـــــــــــــــــــــ ، 1387، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج 8، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، سوم.
46
ـــــــــــــــــــــ ، 1400، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، در یک جلد، بیروت: دار الکتاب العربی، دوم.
47
ـــــــــــــــــــــ ، 1407، تهذیب الأحکام، ج 10، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چهارم.
48
طوسى، محمد بن على بن حمزه، 1408، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، در یک جلد، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ـ ره، اول.
49
عاملى، سید جواد بن محمد حسینى، بیتا، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط ـ القدیمة)، ج 11، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، اول.
50
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى، 1410، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، در یک جلد، بیروت: دار التراث ـ الدار الإسلامیة، اول.
51
ـــــــــــــــــــــــ ، 1414، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، ج 4، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، اول.
52
عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على، 1410، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى ـ کلانتر)، ج 10، قم: کتابفروشى داورى، اول.
53
ــــــــــــــــــــ ، حاشیة الإرشاد، ج 4، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، اول، 1414
54
ـــــــــــــــــــــ، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج 15، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، اول، 1413
55
عمانى، حسن بن على بن ابى عقیل، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، در یک جلد، قم: مرکز معجم فقهى، اول، 1413
56
------- ، مجموعة فتاوى ابن أبی عقیل، در یک جلد، قم: اول، بیتا
57
عمیدى، سید عمید الدین بن محمد، کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، 1416
58
فقعانى، على بن على بن محمد، الدر المنضود فی معرفة صیغ النیات و الإیقاعات و العقود، در یک جلد، قم: مکتبة إمام العصر (عج) العلمیة، قم، اول، 1418
59
قمّى، سید صادق حسینى روحانى، فقه الصادق علیه السلام (للروحانی)، ج 26، قم: دار الکتاب ـ مدرسه امام صادق علیه السلام، اول، 1412
60
قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، المقنع (للشیخ الصدوق)، در یک جلد، قم: مؤسسه امام هادى علیه السلام، اول، 1415
61
------- ، 1418، الهدایة فی الأصول و الفروع، در یک جلد، قم: مؤسسه امام هادى (7)، اول، 1418
62
------- ، 1413، من لا یحضره الفقیه، ج 4، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم.
63
کشّی ، محمد بن عمر بن عبد العزیز، 1390، رجال الکشّی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
64
کاشانى، حاج آقا رضا مدنى، 1408، کتاب الدیات (للمدنی الکاشانی)، در یک جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
65
کاشانى، محمد محسن فیض، بیتا، مفاتیح الشرائع، ج 3، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ـ ره، اول.
66
کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، 1407، الکافی (ط ـ الإسلامیة)، ج 8، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چهارم.
67
کیدرى، محمد بن حسین، 1416، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، در یک جلد، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، اول.
68
لنکرانى، محمد فاضل موحدى، 1418، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة ـ الدیات، در یک جلد، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار (ع)، اول.
69
مسچر، آنتونی، 1395، بافت شناسی پایه، ترجمه: رضا شیرازی و همکاران، چاپ اول، تهران، انتشارات میرماه، اول.
70
نجاشی، ابو الحسن احمد بن على، 1407، رجال النجاشی - فهرست أسماء مصنفی الشیعة، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
71
میرمحمدصادقی، حسین، 1392، جرایم علیه اشخاص، ج 1، تهران: نشر میزان، چاپ دوازدهم.
72
نجفى، محمد حسن، 1404، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 43، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، هفتم.
73
ORIGINAL_ARTICLE
موقعیت توبه در نظام حقوقی کیفر تعزیرات
توبه، فراتر از یک آموزه دینی، فقهی و اخلاقی به صورت قاعده نظاممند در سیاست حقوق کیفری ایران برای اولین بار وارد شده است و هم اکنون به عنوان یک نهاد تأسیسی ارفاقی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مطرح است. این رویکرد بدیعو تحسین برانگیز مقنن در بازگشت داوطلبانه مجرم به اصلاح خود و ترویج عدالت ترمیمی و اصلاحی و کیفرزدایی به جای عدالت تنبیهی با بهره گیری از این آموزه قرآنی قابل تقدیر است. بررسی مبانی فقهی ونظری راجع به این نهاد ارزشی وتبیین موضع سیاست کیفری ایران بعد از سالیان طولانی راجع به تاثیر توبه در تمامی تعزیرات که بیشترین سهم را بین جرائم دارد، مشخص گردیده است. قانونگذار در جرائم تعزیری با یک رویکرد افتراقی بین انواع و درجات جرائم تعزیری، سه سیستم جداگانه ای را برحسب نوع و درجه جرائم مورد پذیرش قرار داده است و تاثیر توبه در سقوط یا تخفیف مجازات را منوط به درجه جرم تعزیری از جهت شدت و ضعف مجازات و منصوص شرعی یا غیرمنصوص بودن تعزیر قرار داده است. بررسی موقعیت هشت ماده درقانون مجازات اسلامی راجع به این نهاد ارزشی با تکیه به مبانی و منابع غنی فقهی به جهت رفع بعضی ابهامات نظیر محدوده تاثیر سقوط مجازات در تعزیرات منصوص شرعی و بیان ایرادات و آسیب شناسی نظیرشرط احراز اصلاح و ندامت توبه کننده برای پذیرش بدون تعیین ضابطه و روشی برای احراز آن و پیشنهادات کاربردی اصلاحی در جهت تکامل این نهاد، ضرورت این مقاله پیش رو را ایجاب میکند.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_67030_5ca0374f752bb680aaebe86268c92e0c.pdf
2019-05-22
143
165
10.22034/jrj.2019.67030
توبه
تعزیر منصوص شرعی
تعزیر غیرمنصوص شرعی
سقوط مجازات
تخفیف مجازات
حمیدرضا
زجاجی
h.zojaji1343@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
LEAD_AUTHOR
محمود
مالمیر
dr.malmir1@gmail.com
2
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان
AUTHOR
قرآن کریم
1
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392،به کوشش دکتر هوشنگ شامبیاتی، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
2
ابن ادریس. (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی ، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم.
3
ابن زکریا، احـمدبن فـارس. (1404 ق). معجم مقاییس اللغّة، 6 مجلد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
4
الجبعی العاملی، زین الدین. (1403 ق). الروضة البهیة (شرح لمعه)، 10 مجلد، با تصحیح محمد کلانتر، بیروت: داراحیاء التراث
5
المکی العاملی، محمد. (بی تا). القواعد و الفوائد، 2 مجلد، با تحقیق دکتر سید عبدالهادی الحکیم، قم: مکتبة المفیدة.
6
توجهی،عبدالعلی. (1393). آسیب شناسی قانون مجازات اسلامی، تهران: مرکز مطبوعاتوانتشارات قوه قضائیه.
7
حسینی، سید علی. «توبه و سقوط تعزیر». مجله دین و ارتباطات، زمستان 1394، شماره 2
8
حرّ عاملی، محمد. (1413 ق). وسایل الشیعة، 20 مجلد، با تـصحیح ربانی شیرازی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
9
حلبی. ابوالصلاح(1362). الکافی فی الفقه، ترجمه رضا استادی، اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین(ع).
10
حلی، جعفر بن حسن. (1389). شرایع الاسلام، نجف اشرف، مطبعه المعارف.
11
خمینی، روح الله. (1413 ق). چهل حدیث، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
12
شهری، غلامرضا، ستوده (سروش). (1375). نظرهای اداره حقوقی قوه قضائیه در مسائل کیفری، جلد دوم، تهران: انتشارات روزنامه رسمی.
13
طوسی، محمدبن الحسن. (1410 ق). النهایة، قم: انتشارات قدس محمدی.
14
غزالی(1319). احیاءالعلوم، بیروت، موسسه الرساله.
15
کلینی، محمدبن یعقوب. (1401 ق). الکافی، بیروت: دارصعب و دار التعارف.
16
مجلسی، محمدباقر. (1368). حدود و قصاص و دیات، قم: موسسه نشر آثار اسلامی.
17
محمد بن نعمان(شیخ مفید). (1410 ق). المقنعه، قم: موسسه النشر الاسلامی.
18
محقق اردبیلی، احمد. (1416 ق). مجمع الفائد و البرهان، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
19
محقق حلّی. (بی تا). شرایع الاسلام، کتاب الحدود و التعزیرات، 4 مجلد، قم: دارالهدی.
20
منتظری، حسینعلی. (1409 ق). الحدود، قم: انتشارات دارالفکر.
21
موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم. (1413 ق). فقه الحدود و التعزیرات، قـم: انـتشارات کتابخانه امیرالمؤمنین.
22
نجفی، محمد حسن. (1981 م). جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام،43 مجلد، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
23
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل تفکیک بین محاربه و افساد فی الارض در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر قانون مجازات اسلامی مصوّب1392
از آنجا که تصویب قوانین و مقررات جدید به جدّ نیاز به پالایش و تنقیح دارد و ضرورت واکاوی این قوانین بر کسی پوشیده نیست؛ مقاله پیش رو نقد مبنایی بر حکم کیفری محاربه و افساد فی الارض وارد کرده است. پرسش اصلی پژوهش این است که به چه دلیل پدیدة مجرمانة محاربه و افساد فیالارض با دو عنوان مجرمانة مستقل، جرم انگاری شده است؟ فرضیة این پرسش چنین است که بر اساس اصل چهارم قانون اساسی به نظر میرسد جرم انگاری مستقل دو عنوان مذکور بدون وجاهت متقن میباشد. نتیجه اینکه «انَّما»ی حصر در آیة محاربه و «واو» عطف و نیز وحدت فاعل در «یُحارِبون» و «یسعون» و رویه تفسیر قوانین به نفع متهم و همین طور آرای بسیاری از فقها و در نهایت جمع بندی روایات باب محاربه جملگی اقتضای این را دارد که محاربه و افساد فی الارض از یک حکم برخوردار گردند و آن هم به تناسب پدیده مجرمانه می باشد.
http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_67028_f3b20acc05d3a569f57a8aa4fadb8fd4.pdf
2019-05-22
167
189
10.22034/jrj.2019.49065.1258
محاربه
افساد فی الارض
عدالت کیفری
دلیل
مجازات
جرم انگاری
امیرحمزه
سالارزایی
amir_hsalar@theo.usb.ac.ir
1
استاد تمام فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
جمیله
افروشته
g.afroushte@gmail.com
2
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
قرآن کریم
1
آلوسی، سید محمود، (1415)،روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
2
إبن عقیل مصری، عبدالله، (1384)، شرح إبنعقیل، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
3
إبن هشام، احمد بن عبدالله، (بی تا)، مغنی البیب عن کتاب الأعاری، قاهره، نطبعه مدنی.
4
بهجت، محمد تقی، (1426)، جامع المسائل، قم، ناشر دفتر ایشان.
5
تفتازانی، ملاسعد، (بی تا)، المختصر المعانی، تهران،چاپخانه مصطفوی.
6
جرجانی، سید امیرابوالفتح، (1404)، تفسیر شاهی، چ اول، تهران، انتشارات نوید.
7
جزائری، عبدالله بن نور الدین، (بیتا)، التحفة السنیة فی شرح النخبة المحسنی، تحقیق: سید علی رضا، تهران، ناشر مدرس.
8
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1381)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
9
إبن إدریس حلّی، فخرالدین محمد، (بیتا)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
10
حلّی، یوسف ابن علی (1395)، تبصرة المتعلمین، شرح ابوالحسن شعرانی، تهران،کتابفروشی اسلامی.
11
خویی، سیدابوالقاسم، (1395)، مبانی تکملةالمنهاج، بیروت، دارالزهراء3.
12
راغب اصفهانی، حسین، (1427)، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، قم، طلیعه النور.
13
زمخشری، جارالله،( 1427)، اساس البلاغه، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر.
14
شیبانی، محمد، ،(1413)،نهج البیان عن کشف معانی القرآن، تهران ، بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
15
عاملی مکی، شمس الدین محمد،(1374)، اللمعةالدمشقیه، چاپ دوم، تهران، مؤسسه نشر یلدا.
16
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ،(1372)، القواعد و الفوائد، جلد دوم، مشهد، انتشارات دانشگاه مشهد.
17
عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، (1410)، الروضة البهیة فی شرح اللمعه، جلد10، چاپ اول، قم، نشر داوری.
18
طبرسی، امین الاسلام، (1406ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انشارات ناصرخسرو.
19
طباطبایی، محمد حسین، (1417) تفسیر المیزان، قم، جامع المدرسین حوزه علمیه.
20
طوسی، شیخ محمدبن حسن، (1424)، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، قم، مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
21
فارس زکریا، احمد، (1387)، ترتیب مقاییس اللغه، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
22
مجلسی، محمد باقر، (1404)، مرآة العقول، تهران ،دارالکتب اسلامیه.
23
محقق داماد، سیدمصطفی، (بی تا)، قواعدفقه(بخش جزایی)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
24
محقق حلی، نجم الدین جعفر، (1403)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات استقلال.
25
مفید، محمد بن نعمان، (1430)، المقنعه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی جامعه مدرسین.
26
موسوی خمینی، روحالله، (1384)، تحریرالوسیله، چاپ دوم، ج2، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
27
هاشمی شاهرودی، محمود و دیگران، (1424)، مقالات فقهیه، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
28
همدمی خطبه سرا، حمزه، (1395)، افساد فی الارض، چاپ اول، تهران، نشر نسیم مجاز.
29