TY - JOUR ID - 64525 TI - مبانی حجیّت «ظنّ متآخم به علم» و ساز و کارهای تشخیص آن JO - جستارهای فقهی و اصولی JA - JRJ LA - fa SN - 2476-7565 AU - علیشاهی, ابوالفضل AU - بختیاری, ابوالحسن AU - تسلیخ, محسن AD - دانشیار گروه الهیات دانشگاه یاسوج AD - استادیار گروه معارف دانشگاه یاسوج AD - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یاسوج Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 2 IS - 4 SP - 91 EP - 118 KW - ظن متآخم KW - ظن اطمینانی KW - علم عادی KW - علم عرفی KW - حجیت DO - 10.22081/jrj.2017.64525 N2 - «ظن متآخم» به‌معنای اعتقادی راجح و سخت نزدیک به علم است که موجب اطمینان و سکون نفس می‌شود. این ظن با اسامی دیگری نیز در زبان فقیهان به‌کار رفته است؛ مانند ظن اطمینانی، ظن قوی، قطع عرفی، علم اطمینانی، علم عادی و عرفی. چنین ظنّی از شمول آیات نهی‌کننده از عمل به ظن خارج است و حجیت آن ذاتی نیست؛ ولی با ادله‌ای همچون کتاب، سیرۀ عقلا، حکم عقل و قیاس اولویت به‌اثبات رسیده است. برخی از اسباب حصول آن، اموری چون شیاع، اجماع، علم به اشیا و تواتر است. ظن متآخم به علم، در فقه و اصول کارایی فراوان دارد. برای نمونه، می‌توان از آن به‌منظور حجیت امور گوناگون بهره برد؛ چون خبر ثقه، تعارض اصل و ظاهر، طهارت حیوان مذکی، تشخیص قبله، مکان نمازگزار، اثبات عدالت شهود، تقلید در فروع دین و مسائل فراوان دیگر. همچنین در مسائل قضایی کارایی دارد. UR - http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_64525.html L1 - http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_64525_419e65a734c094bcd95b4f16117ea58a.pdf ER -