استناد امامان(علیهم‌السّلام) به قرینه سیاق در تفسیر آیات الاحکام

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

سیاق به معنای «نحوة چینش الفاظ اعمّ از مفردات یا جملات» یکی از قراینی است که برای فهم مراد آیات به‌کار می‌رود. در آثار مفسّران معاصر، به‌خصوص علّامة طباطبایی به این قرینه بیش از گذشته توجّه شده است. این مقاله درصدد ارایه نمونه‌هایی از استناد به این قرینه، در فقه قرآنی معصومان(علیهم‌السّلام) است. از‌این‌رو، برای نمونه سه‌مورد از استناد به سیاق در روایات امامان معصوم (علیهم‌السّلام) ذکر شده و بازتاب آن در برداشت فقهی از آیات بررسی شده است. این سه‌مورد به‌ترتیب عبارتند از: «استناد به سیاق خمر و میسر و ازلام و انصاب»، «سیاق حجّ و عمره» و «سیاق آیة وضو».

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imams, Reliance on Indirect Evidence Register in Interpreting Verses of Religious Percepts

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Ansari Haqiqi 1
  • MohammadSadeq ElmiSola 2
1 Shiraz Un
2 Ferdowsi UM
چکیده [English]

Abstract:
Register means the verbal arrangement of the utterances including single elements or sentences as indirect evidences used for grasping the meaning of the verses. Such indirect evidences are reflected and mentioned in the works of the contemporary interpreters namely Allameh Tabatabyee, who has done more in this regards in his works. The present research is to present samples of referring to such indirect evidences in the Qur'anic Jurisprudence of holy Imams. To do so, the researchers have discussed three samples as examples elaborated in the study to investigate the reflection of these samples in the jurisprudential interpretation of the verses. These three examples include the reference to the register of drinking wine and gambling and idols and raffles, register of Pilgrimage (Haj) and Visitation to Allah's House (Umrah), and the register of the Ablution Verse in the Qur'an.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Register
  • verses of religious percepts
  • Qur’anic jurisprudence
  • Holy Imams

عنوان مقاله [العربیة]

الإستناد إلی قرینة السیاق فی فقه القرآن للأئمة المعصومین (علیهم السّلام)

چکیده [العربیة]

الخلاصة





هو نمط نسق الألفاظ بما فی ذلک المفردات أو الجملات، و هو من القرائن الّتی تستعمل فی فهم المراد من الآیات. و تحظی هذه القرینة بإهتمام بالغ لدی الأصولیین و الفقهاء، رغم أنّها تتبّوأ مرکزاً مرموقاً فی کتب المفسّرین المعاصرین – و خاصّة عند العلّامة الطباطبائی- أکثر من ذی‌قبل، و کان لها نتائج باهرة فی علم التفسیر، و ذکرت طبقاً لذلک ثلاثة موارد کشاهد للإستناد إلی السیاق فی روایات الأئمّة المعصومین علیهم السّلام، و بحث أثرها فی الاستقراء الفقهی للآیات. و هذه ثلاثة موارد من الإستناد إلی السیاق حسب ترتیبها فی القرآن: الخمر و المیسر و الأنصاب، ثمّ سیاق الحجّ و العمرة، و ینتهی الیباق بآیة الوضوء.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • السیاق
  • الإستناد
  • فقه القرآن
  • الأئمّة المعصومون علیهم السّلام

به فایل PDF مراجعه فرمایید.

  1. قرآن کریم. ترجمه: محمّدمهدی فولادوند.
  2. آلوسی، محمود. (بی‌تا). تفسیر الآلوسی. بی‌جا: بی‌نا.
  3. ابن‌العربی، محی‌الدّین. (بی‌تا). احکام القرآن. بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر.
  4. ابی‌السعود. محمّدبن‌محمّد. (بی‌تا). إرشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم. بی‌جا: بی‌نا.
  5. اردبیلی، احمدبن‌محمد. (بی‌تا). زبدة البیان. تحقیق: محمّدباقر بهبودی. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  6. انصاری، مرتضی. (1428ق). کتاب الطهارة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  7. بحرانی، سیّد‌هاشم. (بی‌تا). البرهان فی تفسیرالقرآن. قم: مؤسسه بعثت.
  8. جصاص، احمدبن‌علی. (بی‌تا). احکام القرآن. بی‌جا‌: بی‌نا.
  9. جعفرى، یعقوب. (1387). دلالت سیاق و نقش آن در فهم آیات قرآن. قم: ترجمان وحی.
  10. حر ّعاملی، محمّدبن‌حسن. (1403ق). وسائل الشّیعة. تحقیق: الشیخ عبدالرحیم الربانی الشیرازی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  11. خمینی، روح‌اللّه. (1410ق). المکاسب المحرّمة. قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
  12. رازی، فخرالدّین. (بی‌تا). التفسیر الکبیر. بی‌جا: بی‌نا.
  13. راوندی، سعیدبن‌هبة‌الله. (1405ق). فقه القرآن. تحقیق: السید أحمد الحسینی. قم: مکتبة آیةالله العظمى النجفی المرعشی.
  14. رضایی کرمانی، محمّدعلی. «جایگاه سیاق در المیزان»، پژوهش­های قرآنی. بهار و تابستان 1376، شماره 9و10، صفحه: 194ـ 205.
  15. سیوطی، جلال‌الدّین. (بی‌تا). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر .
  16. صابونی، محمّدعلی. (بی‌تا). روائع البیان تفسیر آیات الاحکام من القرآن. بی‌جا: مؤسّسة التّاریخ العربی. دار احیاء التّراث العربی.
  17. طباطبایی، محمّدحسین. (بی‌تا). المیزان. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  18. طبرسی، فضل‌بن‌الحسن. (1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. لبنان: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
  19. علّامه حلی، حسن‌بن‌یوسف مطهّر. (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسة آل‌البیت‌(ع) لإحیاء التراث.
  20. فاضل لنکرانی، محمّد. (1423ق). تفصیل الشریعة. قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار(علیهم‌السّلام).
  21. فاضل مقداد، مقدادبن‌عبدالله سیوری. (1384ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. تحقیق: محمدباقر بهبودی، محمدباقر شریف‌زاده. تهران: المکتبة الرضویّه.
  22. فقیه‌یوسف، ‌یوسف‌بن‌احمد‌بن‌عثمان. (1423ق). الثّمرات الیانعة و الاحکام الواضحة القاطعة. صعده: مکتبة التّراث الاسلامی.
  23. فیض کاشانی، محمّدمحسن. (1416ق). التفسیر الصّافی. تهران: مکتبة الصدر.
  24. قربانی لاهیجی، زین‌العابدین. (1384). تفسیر جامعآیات الاحکام. تهران: نشر سایه.
  25. قرطبی، محمدبن‌احمد. (بی‌تا). الجامع لاحکام القرآن (تفسیر القرطبی). تحقیق: أحمد عبد‌العلیم البردونی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  26. مظفّر، محمدرضا. (بی‌تا). اصول الفقه. قم: بوستان کتاب.
  27. معلّم کلایی، شمس‌الله. «نقش سیاق از نگاه علّامه فضل‌الله»، پایگاه اطّلاع رسانی دفتر آیت‌الله سیّدمحمّدحسین فضل‌الله.21/10/1391. www.bayynat.ir.
  28. نجفی، محمّدحسن. (1365). جواهر الکلام. تحقیق و تعلیق: عباس قوچانی. تهران: دارالکتب الإسلامیة.