"Concept-to-Exit Mistake" in the definition of usury and its role in evaluating banking operations. Comparative Study in the Quran, Traditions and Islamic Imams

Document Type : Research (Normal Review)

Author

Imam Khomeini International Univer sity-Assistant Professor

Abstract

In the Islamic banking system, relying on this discourse, any suspiciousness of contracts is denied, because the transaction rig that does not occur in the bank also includes a small percentage of the facility, which is typically borrowed. Delinquent fines are also received in the form of an obligation that is due to the violation of the obligation of religion at maturity, and not against the extension of the grace period to the abduction of ignorance. But this discourse seems to have been mistaken for the concept. Because in the Holy Qur'an the verdict of the rabbi is expressed and not its definition, it has been stated in some traditions in some narrations. But what is actually the meaning and nature of riba? What is the common ground between the examples mentioned for the robbery? If the robbery is unique to the loan, why are some other activities, such as unemployment, etc., are prohibited? In this paper, in the method of induction and analysis of cases, it has been concluded that rabba has a comprehensive concept that includes all existing and emerging examples. The grave deal is two clear examples of this concept. Rabbah refers to the Qur'an and includes every instance that this The concept is being reduced. This concept is "excessive necessity for a householder in exchange for a period of time, with the assurance of the principle", the traditions and historical evidence confirms this concept. This concept has emerged today in all banking contracts.

Keywords

Article Title [العربیة]

«اشتباه المصداق بالمفهوم» فی تعریف الربا؛ وتأثیره فی تقییم العملیات المصرفیة (دراسة مقارنة فی القرآن، والروایات، وفقه الإمامیة)

Abstract [العربیة]

الخطاب السائد فیما یتعلق بالربا یرجع إلى تعریفه فی أطر الربا القرضی، والربا المعاملی، وربا الجاهلیة. وبناء على هذا الخطاب هناک إنکار فی نظام الصیرفة الإسلامیة لوجود أیّ شائبة ربویة فی العقود؛ فالربا المعاملی لا یحصل فی البنوک، والقروض تمثل نسبة ضئیلة من التسهیلات وهی عادة ما تکون بصورة القرض الحسن، وتُستوفی غرامة التأخیر فی مقابل الالتزام، وتأتی تعویضا عن تخلف المدیون عن أداء دینه فی الوقت المحدد، ولیس فی مقابل تمدید مهلة الأداء لتصبح من نوع ربا الجاهلیة، ومع ذلک یبدو أنّ هذا الخطاب یعانی من مغالطة اشتباه المصداق بالمفهوم ، وذلک أنّ القرآن الکریم قد بیّن حکم الربا لا تعریفه ومصادیقه، وجاء فی الروایات حکم بعض المصادیق، وهنا یُطرح السؤال التالی: ما هو مفهوم الربا وما هی ماهیته؟ وما هی أوجه الاشتراک بین المصادیق المذکورة للربا؟ فإذا ما کان الربا منحصرا فی ربا القروض وربا المعاملات، لماذا منعت أعمال أخرى مثل بیع العینة و... باعتبارها ربویة؟ وقد وصلنا فی هذا البحث متبعین أسلوب استقراء الحالات وتحلیلها إلى نتیجة مفادها أنّ للربا مفهوم جامع، یشمل جمیع الحالات الموجودة والمستحدثة، وتمثّل کلّ من القروض والمعاملات الربویة مصداقین واضحین لهذا المفهوم، وحکم الربا فی القرآن الکریم مطلق، ویشمل کل مصداق ینطبق علیه ذلک المفهوم، والمفهوم هو: "الزیادة اللازمة فی رأس المال فی مقابل المدة مع تضمین الأصل والفرع" وتؤید الروایات والشواهد التاریخیة أیضاً هذا المفهوم، وقد وجد هذا المفهوم طریقه الیوم إلى جمیع العقود المصرفیة.

Keywords [العربیة]

  • اشتباه المصداق بالمفهوم
  • مفهوم الربا
  • البنک الإسلامی

References

  1.  قرآن کریم

    1. آخوند خراسانی، محمد کاظم، 1431،  کفایة الأصول،چاپ هفتم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
    2. ابن­بابویه، محمد بن على، 1385ش، علل الشرائع، قم: داوری.
    3. ابن­قیم، محمد بن أبی­بکر، 1411،  إعلام الموقعین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
    4. ابن­منظور، محمد بن مکرم، 1414، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر.
    5. اراکی، محمد علی، 1415، کتاب البیع، قم:مؤسسة در راه حق.
    6. انصاری، مرتضی، 1415، کتاب المکاسب، قم: کنگره شیخ انصاری.
    7. بخاری، محمد بن اسماعیل، 1401، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر.
    8. بخش فرهنگی جامعه مدرسین، 1381ش، ربا، قم: بوستان کتاب.
    9. بدوی، ابراهیم زکی­الدین، 1383ق، نظریة الربا المحرم فی الشریعة الاسلامیه، القاهره: مطبوعات المجلس الاعلی لرعایه الفنون و الآداب و العلوم الاجتماعیه.
    10. تبریزی، میرزا جواد، 1416، إرشاد الطالب، چاپ سوم، قم:اسماعیلیان.
    11. ترمذی، محمد بن عیسی، 1403-1983، سنن الترمذی، چاپ دوم، بیروت: دارالفکر.
    12. تسخیری، محمد علی، 1382، «شرط کیفری مالی در بانکداری بدون ربا»، فقه اهل بیت، سال9، شماره 35، صص: 63-71.
    13. جصّاص، ابوبکر، 1405، احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    14. جواهری، حسن، 1405،  الربا فقهیا و اقتصادیا، قم: مطبعة الخیام.
    15. حر عاملى، محمد بن حسن، 1409، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت:.
    16. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، 1422، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسة آل البیت:.
    17. خمینی، سید روح الله موسوی، 1390، تحریر الوسیلة، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان.
    18. ــــــــــــــــــــــ ، 1421، کتاب البیع، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
    19. رجحان، سعید، 1391، اصول علم فقه، تهران: دانشگاه امام صادق(7).
    20. رشید رضا، محمد، بی­تا،  تفسیر المنار، بیروت: دارالمعرفه.
    21. ــــــــــــ، 1406، الربا و المعاملات فی الاسلام، القاهره: مکتبه الکلیات الازهریه.
    22. رضوانی، غلامرضا، 1372، مصاحبه، تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    23. زرقا، مصطفی، 1388ق، المشکلات العصریه فی میزان الشریعه الاسلامیه، مجله البعث، ج13: 703-730
    24. سند، محمد، 1428، فقه المصارف و النقود، قم: محبین.
    25. سیوطی، جلال الدین، 1404، الدر المنثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    26. شوکانی، محمد بن علی، 1973م، نیل الأوطار، بیروت: دار الجیل.
    27. صدر، سید محمدباقر، 1425، اقتصادنا، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب.
    28. طباطبایی، سید محمدحسین، 1417، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: موسسة النشر الإسلامی.
    29. طبری، محمد بن­جریر، 1412، جامع البیان  فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه.
    30. طوسى، محمد بن الحسن، 1407، تهذیب الأحکام، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
    31. غنی­نژاد، موسی، 1383، بررسی برخی نظریه­های مربوط به بانکداری بدون ربا، مجموعه مقالات پانزدهمین  سمینار بانکداری اسلامی، تهران: انتشارات مؤسسه عالی بانکداری ایران.
    32. فاضل­لنکرانی، محمدجواد، 1392، ربا در قرآن کریم، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار:.
    33. فرزین وش، اسدالله و کامران ندری، 1381، ربا، بهره قراردادی و بهره طبیعی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 60: 149-185
    34. کاتوزیان، ناصر، 1382، مسئولیت مدنی، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
    35. کاشانی، سید محمود، 1381، «مبانی حقوقی و مقررات بهره و زیان دیرکرد، بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا»، کانون وکلای دادگستری مرکز، شماره 7، پیاپی 176،(فروردین 1381):45-111.
    36. کلینی، محمد بن یعقوب، 1407، الکافی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    37. محقق کرکی، علب بن حسین، 1408، جامع المقاصد، چاپ اول، قم ، موسسه آل البیت.
    38. مطهری، مرتضی، 1387، بیست گفتار، چاپ بیست و نهم، تهران: انتشارات صدرا.
    39. ــــــــــــــــ ، 1388، مسئله ربا و بانک، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات صدرا.
    40. ــــــــــ، 1389، یادداشتهای استاد مطهری، مجلد چهارم، چاپ چهارم، تهران: انتشارات صدرا.
    41. معرفت، محمد هادی، 1375، «احکام فقهی پول»، فقه اهل بیت:، شماره 7، 1375: 9-42.
    42. موسویان، سید عباس، 1393، بانکداری اسلامی، تهران:پژوهشکده پولی و بانکی، چاپ سوم.
    43. موسوی خویی، سید ابوالقاسم، بی­تا، مصباح الفقاهة، قم: داوری.
    44. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، 1410، منهاج الصالحین، کجلد دوم، قم: مدینة العلم، چاپ هفدهم.
    45. نجات الله صدیقی، محمد، 1389، ربا، بهره بانکی  وحکمت تحریم آن، ترجمه حسین میسمی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    46. نجفى، محمد حسن، 1415، جواهر الکلام، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    47. نیسابوری، علی بن احمد، 1362، اسباب النزول، قم: الرضی.
    48. هاشمی­شاهرودی، سیّدمحمود، 1432، مضاربه، قم: بنیاد فقه و معارف اهل بیت ع

Files

History

  • Receive Date: 15 October 2018
  • Revise Date: 18 September 2019
  • Accept Date: 19 September 2019

Share

How to cite

Statistics