Proportion of the Precept to Subject Matter with an Approach to the Custom's Instrumental Function

Document Type : Research (Normal Review)

Authors

1 Yasooj

2 Yasooj un

Abstract

Prior to deducing Islamic precepts, a jurist's mission is to know the effective method of ijtihad without which gaining access to the Shari'ah is impossible. In Shari'ah, the religious precepts are categorized in three main categories of precepts, precept's subject matter, and the dependent. Occasionally, in deducing religious precepts, subject matter is liable to some changes depending on the subject, circumstances, or some conditions which end in the change of the precepts to be issued. Congruence of precept and subject matter include cases and criteria that while referring to a reason, it attracts one's attention to itself unconsciously. The present paper has attempted to illustrate the existing relations between the subject matter and the precept and its significance from outstanding Shia jurisprudents' and Osuli scholars' perspectives. The author believes that by the virtue of authentic texts (nosus) and traditions (ahadith), one might issue a primary precept irrespective of trapping in analogy and he does not need to resort to secondary subject so much.        
  Key words: the congruence of the precept and subject, religious precept, custom, deducing precepts, rational unconsciousness.         

Keywords


قرآن کریم
1)      آخوند خراسانی، محمد کاظم، (1409ق)، کفایة الاصول، قم، مؤسسه آل­البیت (:).
2)      ابن­منظور، محمد بن مکرم، (1405ق)، لسان العرب، قم، نشر الادب الحوزه.
3)      استرآبادی، محمد امین، (1426ق)، الفوائد المدنیة و بذیلة الشواهد المکیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
4)      اسلامی، رضا، (۱۳۸۷)، قواعد کلی استنباط (ترجمه و شرح دروس فی علم الاصول)، قم: موسسه بوستان کتاب.
5)   اصغری، علیرضا، حسین سنایی و محمد رضا آرمیون، (۱۳۹۴)، «تناسب بین حکم و موضوع از دیدگاه آیت الله شبیری زنجانی»، مجله تا اجتهاد، پیش شماره ۱۴، صص ۵-۲۰
6)     انصاری، احمد، (۱۳۹۷ق)، خلاصة القوانین، قم، المطبعة العلمیه.
7)      انصاری، مرتضی، (1419ق)، فرائد الاصول، قم، الهادی.
8)   ـــــــــــــــــــ، (1415ق)، الحاشیة علی استصحاب القوانین، قم، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الانصاری(4).
9)      انصاری، محمد علی، (بی­تا)، الموسوعة الفقهیة المیسره، نسخه الکترونیکی.
10)   بجنوردی، سید محمد بن حسن موسوى، (1401ق)، قواعد فقهیه، تهران، مؤسسه عروج.
11)   بروجردی، حسین طباطبائی، (1429ق)، جامع احادیث شیعه، تهران، فرهنگ سبز.
12)  جبّار گلباغی، سید علی، (1378)، درآمدی بر عرف، قم، بوستان کتاب.
13)  حر عاملی، محمد بن حسن، (1414ق)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: موسسه آل البیت(:).
14)  حسینی، محمد، (1415ق)، معجم مصطلحات الاصولیه، بیروت، مؤسسه المعارف للمطبوعات.
15)  حسینی شیرازی، محمد، (بی­تا)، ایصال الطالب الی المکاسب، تهران، منشورات اعلمی.
16) حسینی عاملی، جواد بن محمد، (۱۴۱۹ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تصحیح از محمد باقر خالصی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
17)  حکیم، محسن، (۱۴۱۶ق)، مستمسک العروة الوثقی، قم: مؤسسه دارالتفسیر.
18)  حکیم، محمد تقی بن محمد سعید، (1418ق)، اصول العامّة فی فقه المقارن، قم، مجمع جهانی اهل بیت(:).
19)  خمینی، سید روح الله، (1410ق)، الرسائل، قم، اسماعیلیان.
20)  ـــــــــــــــــــــــــ،(1410ق)، المکاسب المحرمه، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
21)  خمینی، سید مصطفی، (۱۴۱۸ق)، تحریرات فی الفقه:‌کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
22)  ـــــــــــــــــــــــــ، (بی­تا)، مستند تحریر الوسیله، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
23)  خوانساری، محمود بن عبد العظیم، (۱۴۱۸ق)، رسالة فی الغناء، قم: نشر مرصاد.
24)  خویی، ابوالقاسم، (1410ق)، محاضرات فی اصول الفقه، قم: دارالهادی.
25)  ــــــــــــــــــــ،  (1416ق)، صراط النجاه، قم، مکتب نشر المنتخب.
26) ــــــــــــــــــــ، (بی­تا)، المکاسب- مصباح الفقاهه، تقریر از محمد علی توحیدی.
27)  زحیلی، وهبه، (1422ق)، اصول الفقه الاسلامی، بیروت، دارالفکر المعاصر.
28)  رحیمیان، سعید، (1379)، فقه و زمان، شیراز، نوید.
29)  سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۳۸۸)، الوسیط فی اصول الفقه، قم، مؤسسه امام صادق (7).
30)  سبزواری، عبد الاعلی، (۱۴۱۳ق)، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال والحرام، قم، مؤسسه المنار.
31) سیوری حلّی، مقداد بن عبدالله، (۱۴۰۴ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، تصحیح از سید عبد اللطیف حسینی کوه­کمره­ای، قم: کتابخانه آیت­ اللّه مرعشی.
32)  شهید اول، محمد بن مکی، (1419ق)، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، قم، موسسه آل البیت (ع).
33)  شهید ثانی، زین الدین بن علی، (۱۴۱۳ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، موسسه المعارف الاسلامیه.
34)  صابری، حسین، «از مناسبت تا مذاق فقه، راه­هایی به مقاصد شریعت»، مطالعات فقه و اصول، مشهد، ش71.
35)  صدر، سید محمد باقر، (1395ق)، المعالم الجدیده للاصول، نجف، مکتبه النجاح.
36) ــــــــــــــــــــــــــ، (1417ق)، بحوث فی علم الاصول، قم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
37)  ــــــــــــــــــــــــــ، (1391ق)، بحوث فی شرح العروة الوثقی، نجف، الآداب.
38)  ــــــــــــــــــــــــــ، (1418ق)، دروس فی علم الاصول، قم، موسسه النشر الاسلامی.
39)  صدر، محمد، (۱۴۲۰ق)، ماوراء الفقه، تصحیح از جعفر هادی جدیلی، بیروت، دارالاضواء.
40)  صدوق، محمد بن علی بابویه، (1363)، عیون اخبار الرضا(7 قم، ذوی القربی.
41) ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ، (1409ق)، من لایحضره الفقیه، مترجم: علی اکبر غفاری و محمد جواد غفاری و صدر بلاغی، تهران، نشر صدوق.
42)  صنقور، محمد، (1428ق)، المعجم الاصولی، قم، منشورات الطیار.
43)  طوسی، محمد بن حسن، (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
44)  ـــــــــــــــــــــــــ، (1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
45)  ـــــــــــــــــــــــــ، (۱۳۸۷ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح از محمد تقی کشفی، تهران، المکتبه المرتضویه.
46) علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
47) ـــــــــــــــــــــــــ، (۱۴۲۰ق)، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیه، تصحیح از ابراهیم بهادری، قم، موسسه امام صادق (ع)
48)  ـــــــــــــــــــــــــ، (۱۴۲۵ق)، نهایة الوصول الی علم الاصول، قم، موسسه الامام الصادق (ع).
49)  علم الهدی، مرتضی، (1376)، الذریعة الی اصول الشریعه، تهران، دانشگاه تهران.
50)   علیشاهی، ابوالفضل، (1391)، مفهوم و حجیت مذاق شریعت در فرایند استنباط احکام فقهی، قم، بوستان کتاب.
51) ـــــــــــــــــــــــ و اردوان ارژنگ، (زمستان 1391)، «مناسبت حکم و موضوع: کارکردها و ساز و کارهای تشخیص در بیان فقیهان»، مطالعات فقه و اصول، سال ۴۴، شماره ۴، پیاپی ۹۱
52)  عراقی، ضیاء الدین، (1417ق)، نهایة الافکار فی مباحث الالفاظ، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
53)  علیدوست، ابوالقاسم، (1388)، فقه و عرف، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
54)  فاضل تونی، عبد الله بن محمد، (۱۴۱۵ق)، الوافیة فی اصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
55)  فخر المحققین محمد بن حسن، (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان.
56)  فیض، علیرضا، (1391)، مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران.
57)  قمی طباطبایی، تقی، (۱۴۲۶ق)، مبانی منهاج الصالحین، تحقیق از عباس حاجیانی، قم، منشورات قلم الشرق.
58)  کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، (1422ق)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
59)  کسار، جواد علی، (1420ق)، محمد جواد مغنیه حیاته و منهجه فی التفسیر، قم، نشر دار الصادقین.
60)  کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
61)  محقق کرکی، علی بن حسین، (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، موسسه آل البیت (:).
62) مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، (1389)،  فرهنگ­نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، معاونت پژوهشى دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
63) مطهری، مرتضی، (1375)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا.
64) مظفر، محمد رضا، (1388)، اصول الفقه، قم، بوستان کتاب.
65) مغنیه، محمد جواد، (1964م)، اصول الاثبات فی الفقه الجعفری، بیروت، دارالعلم للملائین.
66) ــــــــــــــــــــــ، (1421ق)، فقه الامام الصادق(7 قم، انصاریان.
67) مکارم شیرازی، (1425ق)، انوارالفقاهه: کتاب البیع، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب (7).
68) ـــــــــــــــــ، (۱۴۲۵ق)، انوار الفقاهه: کتاب النکاح، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب (7).
69) منتظری، حسینعلی، (1409ق)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، مترجم: محمود صلواتی  و ابوالفضل شکوری، قم، موسسه کیهان.
70)  منصوری، ایاد، (۱۴۲۷ق)، البیان المفید فی شرح الحلقة الثالثة من حلقات علم الأصول‏، قم، انتشارات حسنین.
71)  موسوی زنجانی، محمد بن ابوالقاسم، (۱۴۱۶ق)، التنفیذ لاحکام التقلید، تهران: احمد الشیرازی.
72) نایینی، محمد حسین، (1373ق)، منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، تقریر موسی بن محمد نجفی خوانساری، تهران، مکتبه المحمدیه.
73)  ـــــــــــــــــــــــ،  (1352)، اجود التقریرات، قم، مطبعه العرفان.
74)  ـــــــــــــــــــــــ، (1376)، فوائد الاصول، قم، جامعه مدرسین.
75)  ـــــــــــــــــــــــ، (۱۴۱۱ق)، کتاب الصلاه، تقریر از محمد علی کاظمی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
76) نجفی، محمد حسن، (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
77) نراقی، احمد بن محمد مهدی، (1417ق)، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمّات مسائل الحلال و الحرام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم.
78)  نوری، فضل الله، (1414ق)، رسالة فی قاعدة الضمان الید، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
79)  نوری، حسین، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، آل البیت (ع).
80)  همدانی، آقا رضا محمد بن هادی، (1416ق)، مصباح الفقیه، قم، موسسه الجعفریه.
81)  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، (۱۴۲۰ق)، حاشیه کتاب المکاسب، تصحیح از محمد رضا انصاری، قم: مؤلف.