Capacity Analysis of Jurisprudence in Excluding the Transfer of Irremovable Property in an Official Document

Document Type : Research (Fast Track Review)

Authors

1 Fourth-Level Student at Qom Seminary ; Qom-Iran.

2 Islamic-Sciences-and-Culture-Academy Qom: Qom-Iran.

Abstract

The widespread acceptance of usual documents—which are in accordance with sharīʻah law—has led to numerous issues, including the sale of property and land to multiple buyers, tax evasion, psychological and social insecurity, an increase in lawsuits related to usual documents, lack of clarity regarding ownership, insufficient government oversight, the accumulation of bank arrears, and land grabbing.
 
Recognizing these harms, the legislator in the Islamic Republic of Iran has mandated that transactions involving irremovable property must be conducted using official documents. However, an exception has been added: “except for documents that are recognized by the court as having legal (sharʻī) validity.” This exception reintroduces the same problems that the registration law was originally designed to prevent.
 
The key question of this study is whether jurisprudence has the capacity to impose an absolute restriction on irremovable property transactions, limiting them solely to official documents in the present era. Using a descriptive-analytical method and relying on library research, this study concludes that under current societal conditions, the legitimacy of usual documents is no longer tenable. Given the recognized validity of official documents, the only appropriate method for transferring irremovable property is through transactions conducted with official documents.

Keywords

Main Subjects

Article Title [العربیة]

تقییم سعة الفقه على حصر نقل ملکیة العقارات فی العقود والوثائق الرسمیة

Abstract [العربیة]

إن الإقبال الشعبی على الوثائق العادیة، بدعوى شرعیتها، قد أدى إلى العدید من المشکلات، منها البیع المتکرر للعقار الواحد، والتهرب الضریبی، وعدم الاستقرار النفسی والاجتماعی، وازدحام المحاکم بالقضایا المتعلقة بالعقود العادیة، وعدم وضوح ملکیة العقارات، وعدم قدرة الدولة على مراقبة هذه الأملاک، وظهور مشاکل مثل التهرب من سداد القروض العقاریة والاستیلاء على الأراضی.


أوجب المشرع فی القانون المدنی الإیرانی إبرام العقود العقاریة بوثائق رسمیة، إدراکاً منه لمخاطر الوثائق العادیة. إلا أنه أضاف: "باستثناء الوثائق التی تحظى باعتبار شرعی بناء على تشخیص المحکمة. وهذا الشرط قد فتح الباب مجدداً للعدید من المشکلات التی کان الهدف من إلزام الوثائق الرسمیة هو تجنبها.


السؤال المطروح أمام المقالة هو: هل یمتلک الفقه هذه السعة التی تجعل نقل ملکیة العقارات فی العصر الحاضر، مُنحصرةً، بشکل مطلق، فی الوثائق الرسمیة؟


توصلت هذه المقالة، من خلال منهج التحلیل الوصفی والاستفادة من الدراسات المکتبیة، إلى نتیجة مفادها أن شرعیة الوثائق العادیة فی الظروف الحالیة لحیاة البشر منتفیة، ومع الأخذ بالاعتبار شرعیة السندات و الوثائق الرسمیة، فإن الطریق الوحید لمعاملات الأموال غیر المنقولة هو المعاملة بواسطة الوثائق الرسمیة.





الکلمات المفتاحیة: الوثیقة العادیة - الوثیقة الرسمیة – البینة – الاطمئنان.

Keywords [العربیة]

  • الوثیقة العادیة - الوثیقة الرسمیة
  • البینة
  • الاطمئنان

Full Text

در دست اقدام ...

References

  1. قرآن
    1. آملی، میرزا هاشم. (1406 ق). المعالم المأثوره. قم: بی‌نا.
    2. ابراهیم­زاده، ابراهیم، رجایی، مصطفی، و رزمی، محسن(1398). مقاله بررسی لزوم اعتبار شرایط شاهد در کارشناس. جستارهای فقهی و اصولی، 5(2)، 159-184.
    3. ابراهیمی، شیخ قاسم(1420 ق). الاثبات القضائی الکتابه. مجله فقه اهل‌بیت العربی، -(شماره 15): 141-164.
    4. ابن فهد حلی، احمد بن محمد. (1407 ق).  مهذب البارع فی شرح المختصر النافع. تصحیح مجتبی عراقی، قم: انتشارات اسلامی.
    5. احسانی­فر، احمد(1396). ادله قرآنی اعتبار سند رسمی و چیرگی آن بر دیگر ادله اثبات دعوا، قرآن. فقه و حقوق اسلامی، 7(7)، 127-156.
    6. اراکی، محمدعلی. (1415 ق). کتاب البیع. قم: مؤسسه در راه حق.
    7. اردبیلی، احمد بن محمد (مقدس اردبیلی). (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: انتشارات اسلامى.
    8. اردبیلی، سید عبدالکریم. (1423 ق). فقه القضاء. قم: بی‌نا.
    9. اصفهانی کمپانی، محمدحسین. (1416 ق). الاجتهاد و التقلید (بحوث فی علم الاصول). چاپ دوم، قم: انتشارات اسلامی.
    10. اصفهانى، فتح اللّه. (1398 ق). رساله فی تحقیق معنی البیع. محقق محمدحسین سبحانی تبریزی، قم: دار الکتب.
    11. امام خمینی، سید روح الله. (1392). استفتائات. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی (ره).
    12. امامی، حسن. (بی‌تا). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
    13. انتظاری، محمدتقی(1387). راهکارهای عملی برای کاهش جعل اسناد. ماهنامه کانون، -(89)، 83 - 94.
    14. انصارى شیرازى، قدرت الله و پژوهشگران. (1429 ق). موسوعه احکام الاطفال و احکامها. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام.
    15. آشتیانی، محمدحسن. (1425 ق). کتاب القضاء، قم: زهیر.
    16. آقا بابائی، اسماعیل. (1399). انحصاری کردن نقل‌و‌انتقال اموال غیرمنقول در سند رسمی. قم: تبلیغات اسلامی.
    17. آملی، میرزا محمدتقی. (1380 ق). مصباح الهدی فی شرح العروه الوثقی. تهران: بی‌نا.
    18. آناهید، فاطمه، و آیتی، سید محمدرضا(1394). بررسی اعتبار سند عادی (قولنامه) از دیدگاه فقه و حقوق. فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 8(2)،11-22.
    19. بحرانی، حسین. (بی‌تا). الانوار الوامع فی شرح مفاتیح الشرایع. تصحیح محسن آل عصفور، قم: مجمع البحوث العلمیه.
    20. بحرانی، یوسف بن احمد. (1405 ق). حدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: انتشارات اسلامی.
    21. بحرانی، یوسف بن احمد. (1423 ق). الدرر النجفیه من الملتقطات الیوسفیه. بیروت: دار المصطفی لاحیاء التراث.
    22. بروجردی، حسین. (1429 ق). جامع احادیث الشیعه. تهران: فرهنگ سبز.
    23. حائری، سید کاظم حسینی. (1415 ق). القضاء فی الفقه الاسلامی. قم: مجمع اندیشه اسلامی.
    24. حسینی عاملی، جواد. (1419 ق). مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه. قم: انتشارات اسلامی.
    25. حسینی، سید محمد، و فرمند آشتیانی، یاسمن(1399). تاب‌آوری سند عادی در مقابل سند رسمی. قانون یار، 4(16)، 759-780.
    26. خدابخشی، عبدالله(1389). تحلیلی دیگر از ماده 22 قانون ثبت اسناد و املاک. حقوقی دادگستری، 74(71)، 39- 9.
    27. خدابخشی، عبدالله(1397). قابلیت استناد سند عادی در مقابل سند رسمی؛ رویه‌ی قضایی و راهکارها. تعالی حقوق، 4(1)، 78-101.
    28. خزائی، سید علی(1387). نگرشی نو بر تعارض سند با شهادت در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در فقه امامیه حقوق مصر و انگلیس. پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، 9(1)، 129-154.
    29. خمینی، سید مصطفی. (1376). کتاب البیع. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی (1).
    30. خمینی، سید مصطفی. (1418 ق). دروس الاعلام و نقدها. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی (1).
    31. خوانساری، رضی الدین بن آقا حسین. (1311 ق). تکمیل مشارق الشموس فی شرح الدروس. قم: مؤسسه آل البیت.
    32. خوانساری، محمد امامى. (بی‌تا). الحاشیة الاولی على المکاسب. بی‌جا: بی‌نا.
    33. خوانسارى، سید احمد. (1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
    34. خویی، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). المستند فی شرح العروه الوثقی. مقرر مرتضی بروجردی، بی‌جا: بی‌نا.
    35. دیانی، عبدالرسول(1384). حجیت اسناد. مجله دادرسی، 9(54)، 25-36.
    36. روحانی، سید صادق. (1412 ق). فقه الصادق. قم: دار الکتاب.
    37. سبحانى، جعفر. (1418 ق). نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الاسلامیه الغراء. قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام.
    38. سبزواری، سید عبد الاعلی. (بی‌تا). جامع الاحکام الشرعیه. چاپ نهم، قم: مؤسسه المنار.
    39. سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413 ق). مهذب الاحکام. چاپ چهارم، قم: مؤسسه المنار.
    40. سبزواری، محمدباقر. (1423 ق). کفایة الأحکام. قم: انتشارات اسلامى.
    41. سبزواری، محمدباقر. (1427 ق). ذخیره المعاد فی شرح الارشاد. قم: مؤسسه آل البیت.
    42. سرخسى، محمد بن احمد. (1406 ق). المبسوط. بیروت: دار المعرفة.
    43. سند، محمد. (1413 ق). سند العروه الوثقی-صلاه المسافر. قم: مکتبه الداوری.
    44. شاهنوش فروشانی، محمد عبدالصالح(1395). گزارش نشست نقد رأی: ابطال سند رسمی مالکیت به استناد سند عادی بیع با تاریخ مقدم (نقد رأی دادگاه تجدیدنظر استان تهران). فصلنامه رأی، 5 (14)، 125-144.
    45. صائبی، انسیه، و خواجه‌زاده، امیر(1396). حدود اعتبار اسناد رسمی و عادی در دعاوی مدنی. اولین همایش ملی علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی و امنیت اجتماعی.
    46. صدر، محمدباقر. (1408 ق). بحوث فی شرح العروه الوثقی. چاپ دوم، قم: مجمع الشهید آیه الله الصدر العلمی.
    47. طباطبایی حائری، محمد مجاهد. (1296 ق). القواعد و الفوائد و الاجتهاد و التقلید (مفاتیح الاصول). قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
    48. طباطبایی حائری، محمد مجاهد. (بی‌تا). کتاب المناهل. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
    49. طباطبایى حائرى، سید على. (1418 ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام.
    50. طوسی، محمد بن حسن. (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. چاپ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة.
    51. طوسی، محمد بن حسن. (1407 ق). الخلاف. قم: انتشارات اسلامی.
    52. عاملی، زین‌الدین (شهید ثانی). (1402 ق). روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: تبلیغات اسلامی.
    53. عاملی، زین‌الدین بن علی. (1412 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. شرح سلطان العلماء، قم: تبلیغات اسلامی.
    54. عاملی، زین‌الدین بن علی. (1413 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. تصحیح گروه پژوهش، مؤسسه معارف اسلامی قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
    55. عاملی، زین‌الدین. (1422 ق). حاشیه المختصر النافع. قم: تبلیغات اسلامی.
    56. عاملی، سید محمدحسین. (1427 ق). زبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه. چاپ چهارم، قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
    57. عاملی، محمد بن حسن. (1419 ق). استقصاء الاعتبار فی شرح الاستبصار. قم: مؤسسه آل البیت.
    58. عاملی، محمد بن علی موسوی. (1411 ق). مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام. بیروت: مؤسسه آل البیت.
    59. عراقی، آقا ضیا الدین. (بی‌تا). کتاب القضاء. قم: چاپخانه مهر.
    60. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1414 ق). تذکره الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
    61. علوی، احمد. (بی‌تا). منهاج الاخبار فی شرح الاستبصار. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
    62. علوی، سید عادل. (1421 ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
    63. عمیدی، عمید الدین بن محمد. (1416 ق). کنز الفوائد. قم: انتشارات اسلامی.
    64. عندلیب، حسین، و علیدوست، ابوالقاسم(1399). مقاله تعارض بینه و سند رسمی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران. جستارهای فقهی و اصولی، 6(4)، 103-132.
    65. غروی، علی. (1422 ق). نهج الاعلان بما یثبت به دخول شهر رمضان، قم: بنیاد فرهنگ اسلامی.
    66. فاضل مقداد، مقداد سیورى. (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى.
    67. فاضل مقداد، مقداد سیورى. (1425 ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: مرتضوی.
    68. فیض کاشانی، محمد محسن. (بی تا). مفاتیح الشرائع. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی
    69. قطیفی، احمد بن صالح. (1422 ق). رسائل آل طوق القطیفی. بیروت: دار المصطفی لاحیاء التراث.
    70. قمی گیلانی، ابوالقاسم بن محمدحسن. (1417 ق). غنائم الایام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: تبلیغات اسلامی.
    71. قمی، سید تقی. (1417 ق). الغایه القصوی فی التعلیق علی العروه الوثقی- کتاب الصوم. قم: محلاتی.
    72. قمی، سید تقی. (1426 ق). مبانی منهاج الصالحین. قم: منشورات قلم الشرق.
    73. کارچانی، مهدی، و مددی، هدی (1398). گزارش نشست نقد رأی (دادگاه تجدیدنظر استان تهران): امکان ابطال سند رسمی رهن به استناد سند عادی انتقال مالکیت با تاریخ مقدم. فصلنامه رأی، 6(26)، 165-186.
    74. کاشف الغطاء، محمدحسین بن علی. (1359 ق). تحریر المجله. نجف اشرف: المکتبه المرتضویه.
    75. کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
    76. گلپایگانی، سید محمدرضا. (1413 ق). کتاب القضاء. قم: دار القرآن الکریم.
    77. مازندرانى‌، محمد صالح. (1429 ق). شرح فروع الکافی. قم: دار الحدیث.
    78. مامقانى، محمدحسن. (1316 ق). غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب. قم: مجمع الذخائر الإسلامیة.
    79. محقق حلی، جعفر بن حسن. (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
    80. محقق داماد، سیدمصطفی. (1406 ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر اسلامی.
    81. مکارم شیرازی، ناصر. (1422 ق). بحوث فقهیه هامه. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
    82. مکارم شیرازی، ناصر. (1425 ق). أنوار الفقاهة - کتاب البیع. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
    83. مکارم شیرازی، ناصر. (1427 ق). استفتائات جدید. چاپ چهارم، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
    84. منتهایی، عباس، و فروتنی راد، حسین(1392). بررسی تاثیر سند رسمی بر توسعه حقوق عمومی. فصلنامه تحقیقات حقوقی بین‌المللی، 6(22)، 110-131
    85. نائینی، محمدحسین. (1413 ق). المکاسب و البیع. قم: انتشارات اسلامى.
    86. نجفی، محمدحسن. (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، چاپ هفتم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
    87. نراقی، احمد. (1415 ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت.
    88. هاشمی شاهرودی، سید محمود. (1423 ق). قرائات فقهیه معاصره. قم: مؤسسه دائر المعارف فقه.
    89. هاشمی شاهرودی، سید محمود. (بی‌تا). مجله فقه اهل‌البیت. حکم القاضی بعلمه، بی‌جا: بی‌نا.
    90. یزدی، سید محمدکاظم. (1428 ق). العروه الوثقی مع التعلیقات. با حواشی امام خمینی (ره)، سید ابوالقاسم خویی، سید محمدرضا گلپایگانی، ناصر مکارم شیرازی، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
    91. یزدی، محمد. (1415 ق). فقه القرآن، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
Journal of Islamic Law and Jurisprudence
Volume 10, Issue 3 - Serial Number 36
Articles
September 2024
Pages 129-159

Files

Share

How to cite

Statistics