احمدی روئین, سید جمال, ناصری مقدم, حسین, سلطانی, عباسعلی. (1396). عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدین طبیعی در بوته نقد. جستارهای فقهی و اصولی (علمی پژوهشی), 3(3), 37-63. doi: 10.22081/jrj.2018.65589
سید جمال احمدی روئین; حسین ناصری مقدم; عباسعلی سلطانی. "عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدین طبیعی در بوته نقد". جستارهای فقهی و اصولی (علمی پژوهشی), 3, 3, 1396, 37-63. doi: 10.22081/jrj.2018.65589
احمدی روئین, سید جمال, ناصری مقدم, حسین, سلطانی, عباسعلی. (1396). 'عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدین طبیعی در بوته نقد', جستارهای فقهی و اصولی (علمی پژوهشی), 3(3), pp. 37-63. doi: 10.22081/jrj.2018.65589
احمدی روئین, سید جمال, ناصری مقدم, حسین, سلطانی, عباسعلی. عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدین طبیعی در بوته نقد. جستارهای فقهی و اصولی (علمی پژوهشی), 1396; 3(3): 37-63. doi: 10.22081/jrj.2018.65589
عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدین طبیعی در بوته نقد
1دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
3عضو هیئت علمی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
نظریه پردازان مکتب تحقّقی(اثباتگرایان) قائل به وجود مفهومی تحت عنوان «مجرمان بالفطره» هستند؛ ایشان معتقدند کسانیکه ذاتاً تمایل به انجام بزه دارند و به خاطر داشتن حالت خطرناک حتی قبل از وقوع جرم باید تحت مراقبت و اقدامات تأمینی قرار گیرند. در مواجهه با این دیدگاه، ما با دو نوع تعالیم، در منظومه دینی خود روبروییم. در بسیاری از متون دینی، افراد بشر از فطرت و درون مایه پاک برخوردار و همگان در برابر رفتار آگاهانه و قاصدانه خود مسئولاند؛ در مقابل، برخی نصوص، مانند روایاتی که سعادت و شقاوت را ذاتی انسانها می داند و نیز احکامی که فرد را بدون داشتن اختیار، از برخی حقوق و امتیازات محروم می دارد، شائبه نظریه های تحققی را زنده می کند. یکی از مصادیق چالش برانگیز وضعیت شرعی فرد متولد از رابطه نامشروع است؛ با این توضیح که مشهور فقیهان معتقدند: «ولدالزنا» از تصدّی برخی امور و پاره ای از حقوق اجتماعی محروم است؛ از جمله بین او و والدینش رابطة توارث وجود ندارد. بنابراین، نه او از والدین ارث می برد و نه ایشان می توانند از وی چیزی به ارث برند. نوشتار حاضر در پژوهشی توصیفی- تحلیلی و با نگاهی مسئله محور، به بررسی حکم مزبور پرداخته و پس از تحلیل و نقد ادله، به این نتیجه رسیده که هیچیک از مستندات قول مشهور، به وضوح، مدّعای عدم ارث بری فرزند نامشروع از والدینش را اثبات نمی کند، بلکه عموم آیات، روایات وارده و دلیل عقل، صراحتاً دالّ بر ارث بری وی از والدین خود می باشد، امّا ارث بری والدین از ولدالزّنا، به طور خاص و ویژه در مورد پدر، شدیداً محلّ تردید است.
1PhD student, Department of jurisprudence and the foundations of law, Faculty of Theology, Ferdowsi University, Mashhad, Iran
2Associate Professor of Criminal Law and Criminology Ferdowsi University of Mashhad
3Ferdowsi un
چکیده [English]
In confrontation with the standpoint of positivist school of thought who believe in “the perpetrator”, there are two spectrums of Islamic teachings: a) human beings enjoy a pure nature and he is responsible for the purposeful and intentional behavior he reflects, and b) bliss and adversity lie in human’s nature and according to some rulings, an individual is deprived of some rights and advantages. The teachings of the second spectrum are in line with the positivist point of view. One of the challenging instances of religious status a person may face with is the birth from the illegitimate intercourse. The majority of jurisprudents believe that a “bastard” is deprived of some social rights such as the issue of inheritance from his/her parents. Thus, such a person does not inherit from his parents and vice versa. This paper has studied the rule of a bastard’s inheritance by analyzing and criticizing different proposed proofs using a descriptive-analytical method and a problem-solving perspective. It is conclude that none of the available documentations of the customary injunctions given by scholars does not clearly prove that a bastard cannot inherit his/her parents, but the majority of Qur’anic verses, transmitted traditions and rational indications have clearly stated that such a person can inherit his parents. However, whether parents, namely father, can inherit their bastard offspring or not is strongly under question.
کلیدواژهها [English]
bastard, bastard’s and his/her parents’ inheritance, the indications of bastard’s and his/her parents’ inheritance, the contradiction of evidences, bastard’s inheritance