واکاوی قاعده اجزاء در اعمال اکراهی

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی پژوهشگر سطح چهار حوزه علمیه خراسان پژوهشگر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی

2 استاد تمام فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اجزای عمل اکراهی در عبادات بدین معنا که شخصی نسبت به انجام عمل عبادی فاقد جزء و شرط یا همراه با مانع، مکره شود، همچون اجزای عمل اضطراری و ظاهری، مورد کنکاش و بررسی مستقل قرار نگرفته و به عنوان یک قاعده مستقل مطرح نشده است. حال آن که با مراجعه به منابع مکتوب اصولی و فقهی و با بررسی و تحلیل دیدگاه‌ها و فتاوای مختلف فقیهان و اصولیان ذیل مصادیق این مسأله، می‌توان به قاعده‌ای مستقل دراین‌باره دست یافت. بر اساس بررسی و تحلیل های صورت گرفته، پنج دیدگاه متفاوت دراین‌باره به دست آمده است. از نگاه نگارندگان با توجه به ادله قرآنی و روایی موجود چنین به دست‌ می‌آید که عمل امتثال شده در حال اکراه، مجزی از واقع بوده و با رفع اکراه نیازی به اعاده یا قضای عبادات نخواهد بود. بنابراین می‌ توان اجزای عمل اکراهی را همچون اجزای عمل اضطراری یا ظاهری به عنوان یک قاعده در علم اصول و فقه مطرح کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of principle of Ijza’ in forced acts

نویسندگان [English]

  • belal shakeri 1
  • Mohammadhasan Haeri 2
1 ph.d. student of juresprudence and basis of low ferdowsi university ph.d. student of seminary of khorasan
2
چکیده [English]

The legitimacy of forced acts of worship in the sense that one becomes forced to do an act without its prerequisites or without some parts or with some obstacles, has not been subject to an independent research as the legitimacy of emergency and Zahiri acts have been. However, by referring to the Usuli and jurisprudential sources and by analyzing the views of faqihs and usuli scholars dealing with examples of this issue an independent principle in this regard can be found. Based on applied analysis five different views have been obtained. From the view point of writers according to the Qur’anic and narrative evidences, the acts which is committed by force are legitimate and by removal of force there is no need to redo or compensate the acts of worship. Therefore the legitimacy of forced acts of worship can be considered as a principle in fiqh and usul as the legitimacy of emergency and zahiri acts are.

کلیدواژه‌ها [English]

  • legitimacy
  • force
  • gratitude
  • facilitation
  • decline of compensation and redo