بررسی استدلال شیخ عبدالکریم حائری یزدی بر عدم حرمت شرعی تجرّی

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسنده

استادیار دانشگاه باقرالعلوم و عضو هئیت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی مشهد- ایران

چکیده

شیخ عبدالکریم حائری یزدی در کتاب اصولی خود، دُرر الفوائد، در بحثی نسبتاً کوتاه به مبحث تجرّی پرداخته، بر عدم حرمتِ شرعی و عدم قبحِ اخلاقی تجرّی و همچنین عدم استحقاق عقابِ متجرّی استدلال کرده است. استدلال فقهیِ وی بر عدمِ حرمتِ شرعیِ تجرّی مستند به آیات و روایات نیست، بلکه استدلالی شبه عقلی ـ استقرایی است که در نوع خود جالب توجه است. این استدلال، افزون بر جهات قابل توجه روش‌شناختی، از منظر فلسفی نیز ابعاد درخور درنگی دارد، به ویژه از منظر فلسفۀ عمل. در این مقاله، تلاش شده است پس از مقدمه‌ای نه‌چندان کوتاه در توضیح چیستیِ تجرّی، استدلال وی صورت‌بندی و سپس ارزیابی شود. بر پایۀ بررسی‌های نگارنده استدلال وی ناتمام است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Argument of Shaykh ‘Abd al-Karīm Ḥāʼirī-Yazdī on the Lack of the Legal Prohibition of Tajarrī

نویسنده [English]

  • Sayyid ‘Alī Ṭāliqānī
Assistant professor of Baqir al-Olum University and member faculty member of Akhund Khurasani Specialized Center Mashhad- Iran
چکیده [English]

Shaykh ‘Abd al-Karīm Ḥāʼirī-Yazdī has dealt with the subject of tajarrī (attempt to commit a sin) in a relatively short discussion in his uṣūlī book, Durar al-Fawāʼid. He has argued on the lack of legal (shar’ī) prohibition and the lack of moral evil (qubḥ) of tajarrī, as well as the lack of deserving punishment of tajarrī. His jurisprudential argument on the lack of legal prohibition of tajarrī is not supported by verses of the Holy Qurʼān and aḥadīth (narrations), but rather a quasi-rational-inductive argument that is interesting in its own way. This argument, in addition to significant methodological aspects, has significant dimensions from a philosophical point of view, especially from the point of view of practical philosophy. This article tries to formulate and then evaluate his argument, after a rather short introduction explaining the nature of tajarrī

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tajarrī
  • Shaykh ‘Abd al-Karīm Ḥāʼirī-Yazdī
  • Durar al-Fawāʼid
  • methodology
  • practical philosophy
  • moral weakness

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة استدلال الشیخ عبد الکریم الحائری الیزدی على عدم الحرمة الشرعیة للتجری

چکیده [العربیة]

تناول الشیخ عبد الکریم الحائری الیزدی مسألة التجری ببحث قصیر نسبیا فی کتابه الأصولی دُرَر الفوائد، واستدل على عدم الحرمة الشرعیة وعدم القبح الأخلاقی للتجری وکذلک على عدم استحقاق المتجری للعقاب، ولم یستند استدلاله الفقهی على عدم الحرمة الشرعیة للتجری على الآیات والروایات بل کان استدلالا شبه عقلی -استقرائی، وهو أمر ملفت ومثیر للاهتمام، ومضافا إلى الجانب المنهجی فیه یحمل هذا الاستدلال أبعاد مهمة من الناحیة الفلسفیة ولاسیما من منظور فلسفة العمل، وقد حاولنا فی دراستنا هذه بعد مقدمة لیست بالقصیرة حول بیان معنى التجری صیاغة وتقریر استدلال الشیخ الحائری ومن ثمّ نقده وتحلیله.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التجری
  • عبد الکریم الحائری
  • درر الفوائد
  • المنهجیة
  • فلسفة العمل
  • الضعف الأخلاقی

در دست اقدام...

  1. انصاری، مرتضی. (1380). فرائد الأصول. چاپ دوم. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  2. حائری ­یزدی، حاج‌شیخ عبدالکریم (1408 ق). دُرر الفوائد، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  3. ابن­ حزم اندلسی، (1405 ق)، الإحکام فی اصول الاحکام، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
  4. آخوند خراسانی، محمدکاظم. (1412ق). کفایة الأصول. قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  5. آخوند خراسانی، محمدکاظم. (1410ق). دُرر الفوائد فی الحاشیة علی الفرائد. تحقیق السید مهدی شمس‌الدین. تهران: مؤسسة الطبع و النشر التابعة لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
  6. نائینی، محمدحسین. (1352). أجود التقریرات. تقریرات ابوالقاسم خویی. قم: مطبعة العرفان.
  7. نائینی، محمدحسین. (1376). فوائد الأصول‌. تقریرات محمدعلی کاظمى خراسانى. قم: مؤسسة النشرالاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  8. Anscombe, G. E. M. (1958). Intention, Ithaca, N. Y.: Cornell University Press.
  9. Cahill, Michael T. (2014). Inchoate Crimes, The Oxford Handbook of Criminal Law, Edited by Markus D. Dubber and Tatjana Hörnle, DOI: 10.1093/oxfordhb/9780199673599.013.0023
  10. Davidson, Donald (1963). "Actions, Reasons, and Causes," The Journal of Philosophy,
  11. Davidson, Donald (1967). "The Logical Form of Action Sentences," in Nicholas Rescher, ed., The Logic of Decision and Action (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 1967).
  12. Goldman, Alvin I. (1976). A Theory of Human Action, PRENTICE-HALL, INC., Englewood Cliffs, New Jersey.
دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 28
مقالات علمی پژوهشی
شماره ویژه کنگره یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت آیت الله عبدالکریم حائری یزدی
آذر 1401
صفحه 7-36
  • تاریخ دریافت: 29 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 06 شهریور 1401