پیامدهای رویکرد حکومتی در اجتهاد

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

رویکرد حکومتی در اجتهاد یک دیدگاه درباره روش اجتهادی است. در این دیدگاه تلاش می ‏شود تا احکام فقهی بر محوریت حکومت و نظام سیاسی اداره کننده جامعه، استنباط شود. این دیدگاه ضمن استواری بر مبانی‏ خاص خود، پیامدهایی را در اجتهاد به همراه دارد که با پیامدهای رویکرد غیرحکومتی متفاوت است. در این مقاله تلاش شده میان این پیامدها و استنباط‏ ها با استنباط‏ ها در شیوه غیرحکومتی مقایسه‏ ای صورت گیرد. قاعده اولی اشتراط اجرای احکام حوزه عمومی به نظر حکومت مشروع، توسعه قلمرو استفاده از قواعد فقهی، نوع نگاه به اموال مرتبط با پیامبر (ص) و امام (ع)، اهمیت بیشتر حفظ نظام اسلامی از سایر احکام شرعی فرعی، قابلیت اجرایی احکام، کارآمدی در اجتهاد، وجود تکالیف برای جامعه، نیاز به قواعد استنباطی جدید، کاهش مراجعه به اصول عملیه؛ از مهم‏ترین پیامدهای رویکرد حکومتی در اجتهاد است که در سایر رویکردها یافت نمی­ شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Consequences of a Governmental Approach to Ijtihad

نویسنده [English]

  • saeid Ziyaei Far
ffffdgdgd
چکیده [English]

Governmental approach to ijtihad is considered a standpoint in ijtihad which is based on an ijtihadi method. According to this viewpoint, it is attempted to deduce jurisprudential precepts based on the governmental and the political system ruling a society. Being established on its specific foundations, this standpoint has borne consequences in ijitihad which are different from the ones existing in a non-governmental approach. This paper is an attempt to compare the governmental and non-governmental consequences and deductions. The former principle depends on executing the precepts of general venue according the view of legal government, expanding the domain of using jurisprudential precepts, the attitude on the properties belonging to the prophet (P.B.U.H) and Imam (A.S), the importance of bolstering the Islamic State rather than focusing other subsidiary religious precepts, administerablity of  precepts, their efficiency in ijtihad, the existence of responsibilities in the society, the need for the new deduction precepts, and facilitating the affairs by reducing the references to practical precepts are all among the important consequences of governmental approach in ijtihad lacking in other approaches.  
 Key words: governmental approach, ijtihad, consequences of governmental approach, jurisprudential methods, jurisprudential schools.      

کلیدواژه‌ها [English]

  • governmental approach
  • Ijtihad
  • consequences of governmental approach
  • jurisprudential methods
  • jurisprudential schools
  1. قرآن کریم
  2. آصفی، محمدمهدی، مبانی نظری حکومت اسلامی، قم، بوستان کتاب، 1393، چاپ اول.
  3. امام خمینی، سیدروح­ الله، (1390ق) تحریرالوسیله، 2 مجلد، نجف، مطبعة الآداب، چاپ دوم.
  4. _____________ ، 1379، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ دهم.
  5. _____________ ، 1379، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
  6. _____________ ، 1378، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
  7. _____________ ، 1376، الاجتهاد و التقلید، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
  8. _____________ ، 1373، المکاسب المحرمه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
  9. ­­­­­ــــــــــــــــــــ ، 1391، احکام القصاص فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، مؤسسه الامام الصادق (7)، چاپ اول.

  10. _________ ، 1412ق، کتاب الخمس، قم، دارالفکر، چاپ دوم.
  11.  

    _________ ، 1419ق، ذکری الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت (ع)، چاپ اول.

  12.  

    انصاری، مرتضی، کتاب الخمس، قم، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویه الثانیه لمیلد و الشیخ الانصاری، 1415ق، چاپ اول.

  13.  

    بحرانی، یوسف، 1405ق، الحدائق الناضره، جلد 12، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم.

  14.  

    حرّ عاملی،1414ق، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت (ع)، چاپ دوم.

  15.  

    حسینی مراغی ،سید میر عبد الفتاح، 1417ق، العناوین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی،چاپ اول.

  16.  

    حلّی، جعفر، 1364، المعتبر، 2مجلد، قم، مؤسسه سیدالشهداء، چاپ اول.

  17.  

    حلی، حسن، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412ق، چاپ اول. 

  18.  

    سبحانی، جعفر، 1400ق، معالم الحکومة الاسلامیه، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین (ع)، چاپ اول.

  19.  

    شهید اول، محمد، 1417ق، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه ، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ اول.

  20.  

    ضیایی ­فر، سعید، 1111، درآمدی بر رویکرد حکومتی در فقه، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.

  21.  

    طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، 1393ق، چاپ سوم.

  22.  

    فاضل لنکرانی، محمد، 1421، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله (القصاص)، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار، چاپ اول.

  23.  

    قطان، مناع، 1989م، تاریخ التشریح الاسلامی، قاهره، مکتبة وهبه، چاپ چهارم.

  24.  

    کاتوزیان، ناصر، 1377، فلسفه حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.

  25.  

    کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1380، چاپ اول.

  26.  

    گلریز، حسن، 1368،فرهنگ توصیفی لغات و اصطلاحات اقتصادی، تهران، بانک مرکزی ایران،

  27.  

    مطهری، احمد، 1408ق، مستند تحریرالوسیله، کتاب الحدود و القصاص، قم، انتشارات الاستاذ المطهری، چاپ دوم.

  28.  

    منتظری، حسینعلی، 1408ق، دراسات فی ولایة الفقیه، جلد 1، قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، چاپ اول.

  29. _________ ، 1416ق، البدر الزهراء (تقریرات درس آیت الله بروجردی)، قم، مکتب آیة الله العظمی منتظری، چاپ سوم.
  30.  

    موسوی خویی، سیدابوالقاسم، بی­تا، مبانی تکملة المنهاج، 2مجلد، بیروت، دارالزهراء، چاپ اول.

  31.  

    نجفی، محمدحسن، 1362، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم.