مجازات رجم در پرتو عناوین ثانوی

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه و حقوق جزا، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه آیت الله حائری، میبد.

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آیت الله حائری(ره) میبد.

چکیده

در مادۀ 225 قانون مجازات اسلامی، مصوّب 1392، رجم به‏ عنوان مجازات اصلی زنای محصنه، تعیین شده است. ازطرفی به‎موجب مادۀ یادشده، هرگاه امکان اجرای این مجازات وجود نداشته باشد، مجازات‏های شلاق یا اعدام- بسته به مورد آن- جایگزین خواهد شد. با عنایت به انتقاد نهادهای بین‎المللی و سوء استفادۀ رسانه‏ های گروهی غربی، از اجرای احکام رجم در نظام جمهوری اسلامی ایران، نگارنده با روش کتابخانه‌ای تحلیلی نشان می‏دهد از منظر فقهی جایگزینی مجازات‎های دیگر به‌جای رجم، اقدامی موجّه و مطابق با موازین فقهی است، زیرا از یک‌سو، دو عنوان ثانوی «وهن دین» و «نفرت از دین» بر موضوع رجم عارض شده است و حکم اولیِ وجوبِ اجرای رجم را موقتاً به‌ حکم ثانوی حرمت اجرای آن تغییر داده است و از سوی دیگر، انتخاب نوعِ مجازات‏ های جایگزین رجم نیز بر اساس مبانی فقهیِ مربوط به رجم صورت گرفته است. نکته دیگر اینکه از نظر نویسنده، معرفی کردن رجم به ­عنوان مجازات اصلی و اولیۀ زنای محصنه در مادۀ یادشده قابل نقد است، زیرا حکم اولیه وجوب رجم در شرایط کنونی تغییر کرده ‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

g

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nazari Nodoushan 1
  • Ardavan Arzhang 2
1 PhD student of jurisprudence and criminal law
2 Director of the jurisprudence department of Ayatollah Haeri University of Meybod
چکیده [English]

g

کلیدواژه‌ها [English]

  • g

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده.
  2. ابن ­اثیر، مبارک بن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. تصحیح محمود محمد طناحى و طاهر احمد زاوى. چ‏ چهارم. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان‏.
  3. ابن ­فارس، احمد بن فارس بن زکریا. (1404). معجم مقاییس اللغه‏. تصحیح عبدالسلام هارون. چ‏اول. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  4. ازهرى، محمد بن احمد. (1421). تهذیب اللغه. چ‏اول. بیروت: دار احیاء التراث العربی‏.
  5. امام خمینى، سید روح‌الله. (1379).  صحیفۀ امام. ج18. چ‎سوم. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  6. بزرگمهری، مجید و عزیزی، علی، «چالش حقوق بشر در روابط اتحادیۀ اروپایی با جمهوری اسلامی ایران از نگاه اسناد اتحادیۀ اروپا»، پژوهش‎های روابط بین‌الملل، 1392، ش7.
  7. بهشتی، احمد و واحد جوان، وحید، «بررسی حکم رجم (سنگسار) و اجرای آن در زمان غیبت کبری»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 1390، ش26.
  8. جزایری، مریم، «نگاهی به فیلم سینمایی سنگسار ثریا»، رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی، 1389، ش78.
  9. جناتی، محمد ابراهیم. «بررسی مبانی فقهی رجم (سنگسار) ثبوتاً و اثباتاً»، کاوشی نو در فقه، 1389، ش65.
  10. حر عاملی، محمد بن حسن. (1409). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعه. چ‏اول. قم: مؤسسۀ آل البیت(ع).
  11. حکیم، محمدتقی. (1418). الأصول العامة فی الفقه المقارن. چ‏دوم. قم: مجمع جهانی اهل‌بیت( ع).
  12. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. (1389). شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  13. ربیع‎نتاج، سید علی‌اکبر، زرگر کاظمی، زینب، اسدی، هاجر و حسین‎نژاد، سید مجتبی، «بررسی سندی و دلالی روایات اجرای حکم رجم (با تکیه بر روایات کتب اربعۀ شیعه»، پژوهش‎های فقه و حقوق اسلامی، 1394، ش39.
  14. سبزوارى، سید عبدالأعلى‌. (1414). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام‌. چ‏چهارم. قم: مؤسسۀ المنار.
  15. سیورى حلّى، مقداد بن عبدالله. (1425). کنز العرفان فی فقه القرآن، چ‏اول. قم: انتشارات مرتضوى، قم، 1425، ج2.
  16. شهید ثانى، زین‌الدین بن على عاملی. (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه. تصحیح سید محمد کلانتر. چ‏چهارم. قم: انتشارات داورى.
  17. ______ (1413). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. چ‏اول. قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
  18. صافی­گلپایگانی، لطف­اللّه، «استفتائات فقهی-قضایی»، ماهنامۀ دادرسی، 1390، ش87، سال پانزدهم.
  19. طباطبایى، سید محمدحسین. (1417). المیزان فى تفسیر القرآن‏. چ‏پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  20. فاضل لنکرانى، محمد. (1426). احکام عمرۀ مفرده، چ‏یازدهم. قم: انتشارات امیر قلم.
  21. ‏فراهیدى، خلیل بن احمد. (1409). کتاب العین. چ‏دوم. قم: نشر هجرت.
  22. کدخدایی، محمدرضا و باقر زاده، محمدرضا، «بررسی حکم سنگسار از منظر فقه و حقوق بشر»، معرفت حقوقی، 1390، ش2.
  23. کدیور، جمیله، «اجرای سنگسار در زمان حکومت غیر معصوم»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 1388، ش15.
  24. محقق حلی، نجم‏الدین جعفر بن حسن. (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تصحیح محمدعلی بقال. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  25. محقق داماد، سید مصطفی. (1406). قواعد فقه، چ‏دوازدهم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
  26. مطهرى، مرتضى. (بی‏تا). فقه و حقوق (مجموعۀ آثار)، قم: انتشارات صدرا.
  27. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه، چ‎اول. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  28. ________ (1426). مناسک جامع حج. چ‏اول. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع).
  29. ________ (1427). استفتائات جدید. تصحیح ابوالقاسم علیان‌نژادى‌. چ‏دوم. قم: انتشارات مدرسۀ امام على بن ابی‌طالب(ع).
  30. ________ (1427). دائره المعارف فقه مقارن. چ‎اول. قم: انتشارات مدرسۀ امام على بن ابی‌طالب(ع).
  31. منتظری، حسین‌علی. (1373). رسالۀ استفتائات. ‏چ‏اول. تهران: نشر تفکر.
  32. _____ (1429). مجازات‌هاى اسلامى و حقوق بشر. قم: ارغوان دانش.
  33. مهرپور، حسین. (1374). حقوق بشر در اسناد بین‎المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران. چ‎اول. تهران: انتشارات اطلاعات.
  34. نجفى، محمدحسن. (1404). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. تصحیح عباس قوچانى و علی آخوندى. چ‏هفتم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  35. نوبهار، رحیم، «بررسی قاعدۀ فقهی حرمت تنفیر ازدین»، تحقیقات حقوقی، 1384(یادنامۀ دکتر شهیدی).
  36. Amnesty International. 2008. "Iran: End executions by stoning".
  37. https://www.amnesty.org/en/documents/mde13/001/2008/en/
  38. Amnesty International. 2011. "Iran: Submission to the Human Right Committee for the 103rdsession of the human right Committee".
  39. https://www.amnesty.org/en/documents/mde13/081/2011/en/
  40. Amnesty International. 2011. "Death sentences and executions in 2010".
  41. https://www.amnesty.org/en/documents/act50/001/2011/en/
  42. European Parliament. 2006. "P6_TA(2006)0503: European Parliament resolution on Iran", November 2006.
  43. http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P6-TA-2006-0503+0+DOC+XML+V0//EN
  44. Fox News. 2010.  "Iran Backs Off Stoning Sentence, but Not Execution for Woman Accused of Adultery".
  45. http://www.foxnews.com/world/2010/09/08/iran-womans-stoning-suspended-international-outcry.html
  46. Guardian. 2010. "Stoning in Iran: Brutality pure and simple".
  47. https://www.theguardian.com/commentisfree/2010/jul/09/stoning-death-penalty-iran-editorial
  48. Human Rights Watch. 2007. "Iran: Stop Executions by Stoning Slated for June 21".
  49. https://www.hrw.org/news/2007/06/19/iran-stop-executions-stoning-slated-june-21
  50. Human Rights Watch. 2008. "Iran: Judiciary Must Prevent Imminent Executions by Stoning". https://www.hrw.org/news/2008/02/05/iran-judiciary-must-prevent-imminent-executions-stoning
  51.  Human Rights Watch. 2010. "Iran: Prevent Woman’s Execution for Adultery".
  52. https://www.hrw.org/news/2010/07/07/iran-prevent-womans-execution-adultery
  53. Human Rights Watch. 2013. "Iran: Proposed Penal Code Retains Stoning". 
  54. https://www.hrw.org/news/2013/06/03/iran-proposed-penal-code-retains-stoning
  55. OHCHR (Office of the High Commissioner for Human Rights). 1998. "Situation of human rights in the Islamic Republic of Iran: Commission on Human Rights resolution 1998/80".
  56. http://ap.ohchr.org/documents/sdpage_e.aspx?b=1&c=86&t=11
  57. OHCHR (Office of the High Commissioner for Human Rights). 1999. "Situation of human rights in the Islamic Republic of Iran: Commission on Human Rights resolution 1999/13".
  58. http://ap.ohchr.org/documents/sdpage_e.aspx?b=1&c=86&t=11
  59. OHCHR (Office of the High Commissioner for Human Rights). 2000. "Situation of human rights in the Islamic Republic of Iran: Commission on Human Rights resolution 2000/28".
  60. http://ap.ohchr.org/documents/sdpage_e.aspx?b=1&c=86&t=11
  61. United Nations. 1997. "A/RES/52/142: Resolution adopted by the General Assembly". http://www.un.org/ga/documents/gares52/res52142.htm
  62. United Nations. 2006. "A/RES/60/171: Resolution adopted by the General Assembly on 16 December 2005".
  63. http://research.un.org/en/docs/ga/quick/regular/60
  64. United Nations. 2010. "A/RES/64/176: Resolution adopted by the General Assembly".
  65. http://www.un.org/en/ga/64/resolutions.shtml
  66. United Nations. 2014. "A/RES/68/184: Resolution adopted by the General Assembly on 18 December 2013".
  67. http://ap.ohchr.org/documents/alldocs.aspx?doc_id=22680
  68. United Nations. 2012. "A/67/327: Situation of human rights in the Islamic Republic of Iran - Report of the Secretary-General".
  69. http://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?c=86&su=92
  70. United Nations. 2014. "A/HRC/25/26: Report of the Secretary-General on the situation of human rights in the Islamic Republic of Iran".
  71. http://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?c=86&su=92
جستارهای فقهی و اصولی
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 7
تابستان 96
شهریور 1396
صفحه 135-161

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1397
  • تاریخ پذیرش: 10 اردیبهشت 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار