اعتبار استصحاب استقبالی در استنباط احکام شرعی

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

1 مدرس درس خارج حوزه علمیه خراسان

2 دانش آموخته سطح سه فقه مقارن و دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

استصحاب یکی از ادلّه پرکاربرد در استنباط احکام شرعی است که یکی از اقسام چهارگانه آن بر اساس زمان متیقن و مشکوک، استصحاب استقبالی می­باشد. استصحاب استقبالی به این معناست که اگر زمان یقین، شک و متیقّن، هر سه در نزد مکلف، فعلی باشد؛ امّا زمان مشکوک در آینده فرض شود، از ادامه آن تا آینده، ابقا شود. این استصحاب همانند استصحاب حالی متداول، دارای کاربردهایی مهم در فقه و استنباط احکام آن است. ادلّه ­ای نیز برای اثبات اعتبار آن وجود دارد، امّا متأسفانه مورد غفلت بیشتر علمای دانش اصول واقع شده و بحثی جدّی پیرامون این نوع استصحاب در کتب اصولی صورت نگرفته است. بهره‌گیری از اطلاق روایات استصحاب و تطبیق ارکان استصحاب بر استصحاب استقبالی، اعتبار استصحاب استقبالی را ثابت می‌کند و به اشکالات مطرح پاسخ می‌دهد. همچنین مروری بر کاربردهای آن در فقه ـ همانند جواز بدار، عدم بازگشت دیه، لزوم معامله سلف، عدالت امین، تغییر فتوا و ... اهمیّت آن را در اثبات مسائل فقهی نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Validity of Future Time Presumption of Continuity in Deducing Legal Rules

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Elahi Khorasani 1
  • Amir Zahedi 2
1 Howzeh Mashhad
2 Feqh
چکیده [English]

Presumption of Continuity (Istishāb) is one of the most applicable evidences in deducing legal rules, one of which is future time presumption of continuity according to definite and uncertain time. Future time presumption of continuity means that given all the three sureness time, doubt, and definite happen at present before the obliged but the uncertain time is presumed in the future, it is reinstated from its continuation to the future. Likewise present common type of presumption of continuity, such a kind of presumption of continuity has got paramount significance and application to jurisprudence and deduces rules. However, most of Osūli scholars have failed to discuss it and trivial discussion have been made regarding to this type of presumption of continuity in Osūli books, albeit there are some evidences to the effect that future time presumption of continuity could be proved. The traditions on the issue of presumption of continuity and conformity of presumption of continuity with future time presumption of continuity prove the validity of future time presumption of continuity and would resolve the proposed problems in this regard. Similarly, a review of its applications to jurisprudence such as bedār permissibility, blood money non- reparation, early transaction necessity, trustee's justice, fetwā alteration, and etc. all show the significance of this type of presumption of continuity.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future time presumption of continuity
  • present timepresumption of continuity
  • certainty
  • certain
  • doubt
  • uncertain
  • practical effect