تحلیل تفکیک بین محاربه و افساد فی الارض در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر قانون مجازات اسلامی مصوّب1392

سالارزایی, امیرحمزه; افروشته, جمیله

doi:10.22034/jrj.2019.49065.1258

تحلیل تفکیک بین محاربه و افساد فی الارض در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر قانون مجازات اسلامی مصوّب1392

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

¹ استاد تمام فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

² دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22034/jrj.2019.49065.1258

چکیده

از آنجا که تصویب قوانین و مقررات جدید به جدّ نیاز به پالایش و تنقیح دارد و ضرورت واکاوی این قوانین بر کسی پوشیده نیست؛ مقاله پیش رو نقد مبنایی بر حکم کیفری محاربه ‌و ‌افساد فی الارض وارد کرده است. پرسش اصلی پژوهش این است که به چه دلیل پدیدة مجرمانة محاربه و افساد فی‌الارض با دو عنوان مجرمانة مستقل، جرم انگاری شده است؟ فرضیة این پرسش چنین است که بر اساس اصل چهارم قانون اساسی به نظر می‌رسد جرم انگاری مستقل دو عنوان مذکور بدون وجاهت متقن می‌باشد. نتیجه اینکه «انَّما»ی حصر در آیة محاربه و «واو» عطف و نیز وحدت فاعل در «یُحارِبون» و «یسعون» و رویه تفسیر قوانین به نفع متهم و همین طور آرای بسیاری از فقها و در نهایت جمع بندی روایات باب محاربه جملگی اقتضای این را دارد که محاربه و افساد فی الارض از یک حکم برخوردار گردند و آن هم به تناسب پدیده مجرمانه می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Segregation between Declaring War against God and Corruption on the Earth in Islamic Revolution of Iran's Penal with Emphasis on Islamic Penal Code (2012)

نویسندگان [English]

Amirhamzeh Salarzaei ¹
Jamileh Afroushteh ²

¹ University of Sistan and Baluchestan

² Sistan and Baluchestan University

چکیده [English]

As ratification of new laws and regulations really needs refinement and expurgation and as the necessity of analyzing such laws is crystal clear, the resent paper is to level a fundamental criticism on the penal rule of declaring war against God (mohārebeh) and corruption on the earth (ifsade filardh). The main question of this research is that why the criminal acts of declaring war against God and corruption on the earth have been mentioned as two separate criminal subjects? The research hypothesis is created based on the Fourth Principal of Constitution of the Islamic Republic of Iran and seems that categorizing these two crimes under the same subject and category lacks reliable reason. Therefore, the existence of Innamā (showing limitation) and wāw (showing linking), the same subject in the word yuhāriboon and yasoon and interpreting this verse for the accused, as well as considering jurisprudents' opinions and concluding the traditions on the issue of mohārebeh all entail that these two issues enjoy the same rule which corresponds the criminal act.

کلیدواژه‌ها [English]

Declaring war against God
Corruption on the earth
penal justice
reason
punishment
indictment

مراجع

قرآن کریم

آلوسی، سید محمود، (1415)،روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
إبن عقیل مصری، عبدالله، (1384)، شرح إبنعقیل، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
إبن هشام، احمد بن عبدالله، (بی تا)، مغنی البیب عن کتاب الأعاری، قاهره، نطبعه مدنی.
بهجت، محمد تقی، (1426)، جامع المسائل، قم، ناشر دفتر ایشان.
تفتازانی، ملاسعد، (بی تا)، المختصر المعانی، تهران،چاپخانه مصطفوی.
جرجانی، سید امیرابوالفتح، (1404)، تفسیر شاهی، چ اول، تهران، انتشارات نوید.
جزائری، عبدالله بن نور الدین، (بیتا)، التحفة السنیة فی شرح النخبة المحسنی، تحقیق: سید علی رضا، تهران، ناشر مدرس.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1381)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
إبن إدریس حلّی، فخرالدین محمد، (بیتا)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّی، یوسف ابن علی (1395)، تبصرة المتعلمین، شرح ابوالحسن شعرانی، تهران،کتابفروشی اسلامی.
خویی، سیدابوالقاسم، (1395)، مبانی تکملةالمنهاج، بیروت، دارالزهراء3.
راغب اصفهانی، حسین، (1427)، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، قم، طلیعه النور.
زمخشری، جارالله،( 1427)، اساس البلاغه، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر.
شیبانی، محمد، ،(1413)،نهج البیان عن کشف معانی القرآن، تهران ، بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
عاملی مکی، شمس الدین محمد،(1374)، اللمعةالدمشقیه، چاپ دوم، تهران، مؤسسه نشر یلدا.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ،(1372)، القواعد و الفوائد، جلد دوم، مشهد، انتشارات دانشگاه مشهد.
عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، (1410)، الروضة البهیة فی شرح اللمعه، جلد10، چاپ اول، قم، نشر داوری.
طبرسی، امین الاسلام، (1406ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انشارات ناصرخسرو.
طباطبایی، محمد حسین، (1417) تفسیر المیزان، قم، جامع المدرسین حوزه علمیه.
طوسی، شیخ محمدبن حسن، (1424)، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، قم، مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
فارس زکریا، احمد، (1387)، ترتیب مقاییس اللغه، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مجلسی، محمد باقر، (1404)، مرآة العقول، تهران ،دارالکتب اسلامیه.
محقق داماد، سیدمصطفی، (بی تا)، قواعدفقه(بخش جزایی)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
محقق حلی، نجم الدین جعفر، (1403)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات استقلال.
مفید، محمد بن نعمان، (1430)، المقنعه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی جامعه مدرسین.
موسوی خمینی، روحالله، (1384)، تحریرالوسیله، چاپ دوم، ج2، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
هاشمی شاهرودی، محمود و دیگران، (1424)، مقالات فقهیه، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
همدمی خطبه سرا، حمزه، (1395)، افساد فی الارض، چاپ اول، تهران، نشر نسیم مجاز.