قابل استماع بودنِ دعوا با دادخواست غیرقطعی

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان- ایران

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان- ایران. (نویسنده مسئول)؛ رایانامه: kaykha@hamoon.usb.ac.ir

چکیده

طبق نظر مشهور فقها و نیز برابرِ بند 9 مادۀ 84 قانون آئین دادرسی، یکی از ایرادات و موانع رسیدگی به دادخواست، جزمی نبودنِ دعوا دانسته شده‌است. بنابراین، به‌موجب این قانون در صور و فروض فراوانی، فرد صرفاً به‌جهت تردیدی طبیعی که در دادخواست خود دارد، در معرض تضییع حق قرار می‌گیرد، درحالی‌که این امر، مخالف اصل 34 قانون اساسی است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی‌ ـ‌ تحلیلی انجام شده‌است، نشان می‌دهد که شرط مذکور در هیچ دلیل خاصی تصریح نشده است، بلکه بالعکس، از اطلاق آیات قرآن و روایات خاصه و ادلۀ (لاضرر) و نیز اصلِ عدم اشتراط، شرط نبودنِ آن برداشت می‌شود. بنابراین، اصلاح این مادۀ قانونی ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Admissibility of Lawsuit with an Indefinite Petition

نویسندگان [English]

  • Hamid Moazzeni 1
  • Mohammadreza Kaykha 2
1 PhD in Jurisprudence and Principle of Islamic Law at Zahedan University; Zahedan- Iran
2 Assistant Professor in Department of Principle of Islamic Law at Zahedan University, Zahedan- Iran;(Corresponding Author); kaykha@hamoon.usb.ac.ir
چکیده [English]

Abstract
According to the view of the renowned majority of the jurists and based on paragraph 9 of Article 84 Code of Judicial Procedure, the inadmissibility of a lawsuit is one of the objections and obstacles to handling the petition. So according to this law, the person’s right will violate just with his doubt about the petition in many cases and assumptions, while this is contrary to constitution law No. 34. The present study, using a descriptive-analytical method, shows that the mentioned condition is not clearly stated in any specific evidence, but on the contrary, the inclusiveness of Quran’s verses, specific narrations, proofs and, the principle of not imposing condition indicate that it is not a condition. It seems that this legal article must be corrected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Admissibility Condition
  • Petition
  • Definite Petition
  • Indefinite Petition

عنوان مقاله [العربیة]

إمکانیة سماع الدعوى غیر القطعیة

چکیده [العربیة]

بحسب مشهور الفقهاء وبناء على البند 9 من المادة 84 من قانون الإجراءات القضائیة فإنّ أحد موانع سماع الدعوى هو عدم قطعیة وتأکید رفع الدعوى، وبناء علیه ووفقا لهذا القانون وفی صور وفروض کثیرة فإنّ الشخص یصبح عرضة لتضییع حقوقه فقط بسبب تردده الطبیعی فی رفع الدعوى، فی حین أنّ هذا الأمر یعارض الأصل 34 من الدستور الإیرانی.
یثبت هذا البحث الذی اتبعنا فیه المنهج الوصفی التحلیلی أنّ الشرط المذکور لم یُصَرَّح به فی أی دلیل خاص، بل على العکس من ذلک یُفهَم عدم اشتراطه من إطلاق آیات القرآن الکریم ومن الروایات الخاصة ودلیل (لا ضرر) وأصل عدم الاشتراط أیضا، وبناء على جمیع ما سبق یغدو من الضروری تعدیل هذه المادة من القانون.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • شروط النظر فی الدعوى
  • رفع الدعوى
  • رفع الدعوى القطعی
  • رفع الدعوى الظنی والاحتمالی

PDF را ببینید

  1.           قرآن مجید

    1. الآشتیانی، میرزا محمد. (1404ق). کتاب القضاء. بی‌جا: منشورات دارالهجرة.
    2. ابن‌بابویه، محمد‌بن على. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    3. ابن‌فارس، احمد. (1387).  ترتیب مقاییس اللغة. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    4. ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (1408ق).  لسان العرب.  بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    5. اردبیلى، احمد‌بن محمد. (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان.  قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    6. اصفهانی، شیخ محمدحسین. (1404ق).  الفصول الغرویه. (بی‌جا). دار احیاء العلوم الاسلامیة.
    7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1396). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
    8. حائرى، سیدمحمد مجاهد طباطبایى. (بی‌تا). کتاب المناهل. قم: مؤسسة آل البیت :
    9. حسینى روحانى، سید صادق. (بی‌تا).  فقه الصادق7، بی‌جا: بی‌نا.
    10. حلبى، ابن‌زهره. (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع.  قم: مؤسسة امام صادق 7
    11.  حلّى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدى. (1410ق). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    12.  حلّى، نجم الدین، جعفر‌بن حسن. (1408ق) شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چاپ دوم. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    13.  حلّى، مقداد‌بن عبداللّه سیورى. (1404ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: کتابخانۀ آیة الله مرعشى نجفى.
    14.  خیرالله هرمزی. (1394). شرایط قابل استماع بودن دعوی در فقه. فصلنامۀ علمی پژوهشی حقوق خصوصی، 4 (13)35-.9
    15.  سبزوارى، محمدباقر‌بن محمد مؤمن. (1408ق). کفایة الأحکام. اصفهان: انتشارات مهدوى.
    16.  شعرانی، میرزا ابوالحسن. (1373).  المدخل الی عذب المنهل. قم: دبیرخانۀ کنگرۀ دویستمین سالگرد میلاد انصاری.
    17.  صیمرى، مفلح‌بن الحسن. (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار الهادی.
    18.  طباطبایی، سید محمدحسین. (بی‌تا). حاشیة الکفایه. تهران: بنیاد علمی فکری طباطبایی.
    19.  طوسى، محمد‌بن الحسن. (1407ق). تهذیب الأحکام. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
    20.  عاملى، زین‌الدین‌بن على. (1412ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - سلطان العلماء. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.
    21.  عاملى، زین‌الدین‌بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
    22.  علم الهدی، سید مرتضی. (1363). الذریعة الی اصول الشریعة. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
    23.  عمید، حسن. (1357).  فرهنگ زبان فارسی. تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
    24.  فقعانى، على‌بن على‌بن محمد‌بن طى. (1418ق). الدر المنضود فی معرفة صیغ النیات و الإیقاعات و العقود. قم: مکتبة إمام العصر ع العلمیة.
    25.  شمس، عبدالله. (1391). قانون آئین دادرسی مدنی. چاپ بیست‌ویکم. تهران: انتشارات دراک.
    26.  قمی، ابوالقاسم. (1378).  قوانین الاصول. تهران: کتابفروشی علمیۀ اسلامی.
    27.  کلینى، محمد‌بن یعقوب‌بن اسحاق. (1407ق). الکافی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
    28.  کیدرى، قطب‌الدین، محمد‌بن حسین. (1416ق). إصباح الشیعة بمصباح الشریعة. قم: مؤسسة امام صادق ع
    29.  مشکینی، میرزا علی. (1371).  اصطلاحات الاصول. چاپ پنچم. قم: دفتر نشر الهادی ع
    30.  مظفر، محمدرضا. (1400ق).  المنطق. بیروت: دار التعارف.
    31.  میرزاى قمّى، ابوالقاسم‌بن محمدحسن. (1427ق). رسائل المیرزا القمی. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
    32.  نجفی، شیخ محمدحسن. (بی‌تا). جواهر الکلام. چاپ هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    33.  نراقى، مولى احمد‌بن محمد مهدى. (1415ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: مؤسسة آل البیت ع.