تبدّل مخصصات منفصل به متصل

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسنده

دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم- قم- ایران. hassan.67@chmail.ir

چکیده

از مسائل کاربردی و درعین‌حال بسیار پیچیده در علم اصول، بحث عام و خاص است که تأثیرات عمیق آن در علم فقه و همچنین حقوق به‌خوبی نمایان است. با تطور و رشد علم اصول دیدگاه­ها و نظرات گوناگونی در این بحث پدید آمده که یکی از آن‌ها انقسام مخصصات به متصل و منفصل و البته بیان احکامی جداگانه برای هر یک در برخی موارد، مانند بحث سرایت اجمال خاص، شده است. نگارنده در این نوشتار که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده علاوه بر کوشش در ساده‌سازی مطالب و پرهیز از بیان مسائل غامض تلاش کرده است تا در ابتدا برخی از دیدگاه­های اصولیان را در مورد مخصص منفصل مطرح کند و در ادامه با تکیه‌بر سیرۀ عقلا اشکالات نظرات علما را بیان و ثابت نماید که کلمات آن‌ها در برخی موارد با سیرۀ عقلا ناهماهنگ است. درنهایت به این نتیجه رسیده است که هیچ‌گونه تفاوتی بین مخصص متصل و منفصل وجود ندارد و همه مخصصات منفصل چه آن‌ها که در کلام شارع هستند و چه آن‌هایی که توسط قانون‌گذار جعل می­شوند به مخصص متصل برمی‌گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Changing the Disconnected Individualizers (Mukhaṣiṣāt) into Connected Individualizers

نویسنده [English]

  • Hassan Ghanbari
Seminary of Qom
چکیده [English]

One of the practical and at the same time very complex issues in the science of Principles of Jurisprudence is the general (ʻām) and specific (khāṣ), which its deep effects are well visible in the science of jurisprudence (fiqh) and law (ḥuqūq). With the development and expansion of the science of Principles of Jurisprudence, various views and opinions have emerged on this issue, one of which is the division of individualizers (mukhaṣiṣāt) into connected and disconnected. Of course, stating separate rulings for each one in some cases, such as the discussion of “extension of brevity,” has become special. A descriptive-analytical method was used in this study. In addition to trying to simplify the content and avoiding ambiguous issues, the author has tried to first present some of the views of the Uṣūlī scholars regarding the disconnected individualizer (mukhaṣiṣ al-munfaṣil), then relying on the intellectuals’ attitude stated the problems of the scholars’ theories and proved that their words in some cases are uncoordinated with the way of intellectuals, finally he concluded that there is no difference between connected and disconnected individualizer and all disconnected individualizers, whether they are in the law makers’ (shāriʻ) words or those are made by the legislator will return to the connected individualizer. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • General
  • Connected Individualizer
  • Disconnected Individualizer
  • Connected Specific
  • Disconnected Specific

عنوان مقاله [العربیة]

تبدّل المخصصات المنفصلة إلى المتصلة

چکیده [العربیة]

تعتبر بحث العام والخاص من المسائل العملیة والغامضة جداً فی علم الأصول والذی تظهر آثاره العمیقة فی علمَی الفقه والحقوق. ومع تطور علم الأصول ونموه ظهرت آراء ووجهات نظر مختلفة حول هذا البحث، منها تقسیم المخصصات إلى المتصلة والمنفصلة، وبالطبع بیان أحکام منفصلة لکل منها فی بعض الحالات، کبحث سرایة إجمال الخاص إلى العام. فقد حاول المؤلف فی هذا المقال الذی تم تألیفه بمنهج وصفی – تحلیلی إضافة إلى تبسیط المسائل وتجنب بیان المسائل الغامضة، أن یعرض أولا بعض آراء الأصولیین فی المخصص المنفصل، ثم بالاعتماد على سیرة العقلاء یبین إشکالیات آراء علماء الأصول، ویثبت أن کلامهم لا یتفق مع سیرة العقلاء فی بعض الأحیان. وأخیراً توصل إلى أنه لا فرق بین المخصص المتصل والمنفصل وجمیع المخصصات المنفصلة، سواء الموجودة منها فی کلام الشارع أو التی جعلها المُشرِّع، تعود إلى المخصص المتصل.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • العام
  • المخصص المتصل
  • المخصص المنفصل
  • الخاص المتصل
  • الخاص المنفصل

به PDF مراجعه نمایید.

  1. اسماعیل‌پور قمشه‌ای‌ قمی، محمدعلی. (1392ش). دقائق الأصول: دراسات فی الأصول. قم: رایافرهنگ.
  2. اصفهانی، مهدی. (1396). الافتاء و التقلید، المواهب السنیه، الصوارم العقلیه. قم: مؤسسه معارف اهل‌بیت (ع).
  3. انصاری، مرتضی. (1428ق). فرائد الاصول. چ نهم. قم: مجمع فکر اسلامی.
  4. آخوندخراسانى، محمدکاظم.‏ (1430ق‏). کفایة الأصول. زارعى‌سبزوارى، على. چ ششم. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  5. آشتیانى، محمدحسن بن جعفر.(1429 ق). بحر الفوائد فى شرح الفرائد. بیروت‏. مؤسسة التاریخ العربی‏.
  6. تبریزى، غلامحسین‏. (بی‌تا). أصول مهذبة (خلاصة الأصول). چاپ دوم‏. مشهد مقدس‏: چاپخانه طوس‏.
  7. جوادی، عبدالله. (28/07/1393). مبحث بیع. به نشانی:{https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/javadi/feqh/93/930728/}
  8. حائرى اصفهانى، محمدحسین‏. (1404ق). الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة. قم: دار احیاء العلوم الاسلامیه.
  9. حائرى قمى، محمد على‏. (بی‌تا). المختارات فی الأصول‏. تهران‏: مطبعه علمی‏.
  10. حائرى یزدى، عبدالکریم. (1418ق). درر الفوائد. چ ششم، قم: موسسه نشر اسلامی.
  11. حرانی، حسن‌بن علی. (1404ق). تحف العقول. علی‌اکبر غفاری. چ دوم. قم: جامعه مدرسین.
  12. حسینی‌روحانی، محمدصادق. (1427ق). زبدة الأصول. چ سوم. قم: انوار الهدی.
  13. حسینی‌میلانی، سید علی. (1428ق). تحقیق الأصول. چ دوم. قم:‌ الحقائق.
  14. جزائری مروج، محمد جعفر. (1415ق). منتهی الدرایة فی توضیح الکفایه. چاپ چهارم‏. قم: مؤسسه دار الکتاب.
  15. جزائرى مروج، محمد جعفر. (1385 ش‏). نتائج الأفکار فی الأصول‏. تقریرات: سید محمود حسینى شاهرودى. قم‏: آل مرتضی علیهم السلام‏.
  16. خرازی، سید محسن. (1425ق). عمدة الأصول. قم: مؤسسه در راه حق.
  17. خمینی، سید روح‌الله. (1410ق). الرسائل. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  18. خمینی، سیدمصطفی. (1418ق). تحریرات فی الأصول. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  19. خویی، سیدابوالقاسم. (1430ق). اجود التقریرات. تقریرات آقای نائینی. چ دوم. قم: موسسه صاحب‌الامر
  20. سبحانی، جعفر. (1379ش). الموجز فی اصول الفقه. چاپ سوم. قم: مدیریت حوزه علمیه.
  21. شبیری­ زنجانی، سید موسی. (26/09/1391). درس خارج فقه. به نشانی:{ http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shobeiry/feqh/91/910926/}
  22. شهیدی­پور، محمدتقی. (18/07/1397). درس خارج اصول.
  23. صدر عاملی، صدر الدین. (1367ق). خلاصة الفصول فی علم الأصول. تهران‏: چاپخانه سنگی علمی.
  24. طباطبایى، محمدحسین‏.(بی‌تا). حاشیة الکفایة. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
  25. عاملی، محمد بن حسن. (1429ق). تفصیل وسائل الشیعة. چ دوم. بیروت: آل‌البیت.
  26. فیاض، محمداسحاق. (1422ق). محاضرات فی اصول الفقه. تقریرات سید ابوالقاسم خویی. قم: موسسه احیاء آثار امام خویی.
  27. قدسی، احمد. (1424ق). انوار الأصول. تقریرات: ناصر مکارم. قم: مدرسه امام علی‌‌بن‌ ابی‌طالب ع.
  28. قطیفى، منیر. (1414ق‏). الرافد فی علم الأصول‏. قم: لیتوگرافی حمید.
  29. قمى، ابوالقاسم. (1378ق).  قوانین الأصول. چ دوم. تهران‏: مکتبة العلمیة الاسلامیه.
  30. قنبری شیخ شبانی، حسن، و قنبری شیخ شبانی، محمدتقی. (1400). معنون شدن عام و ثمرات آن در مخصص متصل. جستارهای فقهی و اصولی، 7(1)، 7-34.
  31. کاظمی، محمدعلی. (1416ق). فوائد الأصول. تقریرات آقای نائینی. چ پنجم. قم: موسسه نشر اسلامی.
  32. کلینى، محمد بن یعقوب‏. (1407ق). الکافی‏. علی‌اکبر غفارى. محمد آخوندى. چ چهارم. تهران: ‌دار الکتب الإسلامیه‏.‏
  33. مظاهری، حسین. (1391ش). عوائد الاصول الصغیر. بی‌جا: مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا علیها السلام.
  34. مظاهری، حسین. (20/02/1383). شماره درس: 191. به نشانی:{ http://almazaheri.org/Farsi/Index.aspx?TabID=0702&ID=2121&IDSound=0}
  35. مظفر، محمدرضا. (1375ش). اصول الفقه. چ پنجم. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  36. ملکى‌اصفهانى، محمود. (1381ش). اصول‌فقه شیعه. تقریرات مرحوم محمد فاضل لنکرانی. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
  37. نجم آبادى، ابوالفضل‏. (1380ش). الاصول. تقریرات ضیاء الدین عراقی. قم: مؤسسه آیه الله العظمی بروجردی.
  38. نهاوندى نجفی، على‏. (1320 ق). تشریح الأصول. تهران: میرزا محمدعلی تاجر طهرانی.‏
  39. واعظ حسینى بهسودى، محمد سرور. (1417ق‏). مصباح الأصول‏. تقریرات آیت‌الله خویی. چ پنجم. قم: مکتبة الداوری.‏
  40. یزدی، سید محمدکاظم. (1425ق). العروة الوثقی. چ دوم. قم: ‌موسسه نشر اسلامی.