حکم شرعی بزرگداشت نوروز با توجه به منابع حدیثی فریقین

نوع مقاله : پژوهشی (داوری عادی)

نویسنده

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم. قم-ایران

چکیده

بزرگداشت نوروز از دیرباز مورد توجه ساکنان حوزه تمدنی ایران بوده است؛ اما پس از ظهور اسلام همواره حکم شرعی تکریم نوروز مورد مناقشه متشرعان و به‌خصوص فقها بوده است. آنچه در خصوص این حکم تاکنون بیان شده است ردّ کلی یا قبول کلی بدون ذکر جمیع احکام محتمل در خصوص این موضوع و تعیین حکم صحیح و دقیق از میان این احکام محتمل بوده است. برای اولین‌بار در این مقاله بابیان احکام چهارگانه محتمل در خصوص نوروز و با مراجعه به احادیث موجود در منابع فریقین و قواعد عام شرعی، حکم دقیق این موضوع بیان می‌شود. این احکام چهارگانه عبارتند از:
1- نوروز، مانند عید فطر و قربان و غدیر، یک عید شرعی است؛ 2- نوروز، مانند روز اول ماه یا آخر ماه، روزی است که برخی اعمال در آن مستحب است بدون اینکه یک عید محسوب شود؛ 3- بزرگداشت نوروز به هر شکلی مذموم است؛ 4- شرع نسبت به نوروز هیچ‌گونه نظری از میان شکل‌های پیش‌گفته ندارد. درنهایت این مقاله با توجه به احادیث فریقین و قواعد عام فقهی احتمال چهارم را تقویت می کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Religious Decree of Celebrating Norūz according to the Shīʻah and Sunnī Ḥadīth Sources

نویسنده [English]

  • Ahmad Ekrami
Qom Seminery
چکیده [English]

Celebrating Norūz has long been a matter of contention for the residents of Iran’s civilizational sphere. But after the emergence of Islam, the religious decree (ḥukm) of celebrating Norūz has always been debated among scholars and especially jurists. What has been said about this decree so far is general rejection or general acceptance without mentioning all the possible decrees regarding this matter and determining the correct and accurate decree from these possible decrees. For the first time in this study, by stating the four possible decrees regarding Norūz and referring to the ḥadīths found in the sources of two major sects (Shī’ah and Sunnī) and the general religious rules, the exact decrees of this matter are expressed. These four rulings are; Norūz is a religious ‘Īd, like ‘Īd al- Fiṭr, Aḍḥā and Ghadīr, Norūz is a day on which some actions are recommended without being considered an ‘Īd, such as the first day of the month or the last day of the month, any attention to the Norūz in the aforementioned ways is reprehensible, and religion (sharʻ) does not have any opinion on any of the aforementioned forms of Norūz. Finally, in this research, the fourth opinion is strengthened.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Norūz
  • Nīrūz
  • ‘Īd
  • Solar Year
  • Lunar Year
  • Shīʻah and Sunnī

عنوان مقاله [العربیة]

الحکم الشرعی للاحتفال بالنوروز بالنظر إلى المصادر الحدیثیة للفریقین

چکیده [العربیة]

منذ العصور القدیمة تحتفل الشعوب الإیرانیة بعید النوروز، وبعد ظهور الإسلام والتشریعات الإسلامیة کان الحکم الشرعی للاحتفال بالنوروز محط مناقشة المتشرعین وخاصة الفقهاء منهم.

ما قیل عن هذه الظاهرة حتى الآن هو الرفض العام أو القبول العام دون ذکر جمیع الأحکام المتصورة فی هذا الشأن، وتعیین الحکم الصحیح والدقیق من بین هذه الأحکام المتصورة.

لأول مرة یتم فی هذا الدراسة تبیین الحکم الدقیق لهذه المسألة وذلک بذکر أربعة فروض متصورة فی حکم عید النوروز، وعبر الرجوع إلى الأحادیث الموجودة فی مصادر الفریقین والقواعد العامة الشرعیة.

والفروض الأربعة هی:

1- النوروز عید شرعی کأعیاد الفطر والأضحى والغدیر.

2- النوروز یوم یُستحب فیه بعض الأعمال، دون أن یعتبر عیداً، کیوم أول الشهر القمری أو آخره.

3- مذمومیة الاهتمام بالنوروز بأی شکل من الأشکال.

4- لم تبدی الشریعة رأیا فی أی من الأشکال المذکورة أعلاه حول النوروز .

وأخیرا فإن هذه المقالة تعزز الاحتمال الرابع وفقا لأحادیث الفریقین والقواعد الفقهیة العامة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • عید النوروز
  • الأعیاد الإسلامیة
  • الأعیاد القومیة
  • السنة القمریة
  • السنة الشمسیة

به فایل PDF مراجعه نمایید.

  1. * نهج البلاغة. صبحی صالح. قم: انتشارات هجرت.

    1. ابن ابی الحدید. (1961 م). شرح نهج البلاغة. بیروت: دار احیاء الکتب العربیة.
    2. ابن اثیر. (1386 ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر.
    3. ابن ادریس. (1410 ق). السرائر الحاوی فی تحریر الفتاوی. چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    4. ابن سعد. (بی‌تا). الطبقات الکبری. بیروت: دار صادر.
    5. ابن شهرآشوب. (1376 ق). مناقب آل ابی‌طالب. نجف: المطبعة الحیدریة.
    6. ابن فهد، حلّی. (1407 ق). المهذب البارع. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    7. ابن ندیم. (بی‌تا). فهرست ابن الندیم. رضا تجدد.
    8. احمد بن حنبل. (بی‌تا). المسند. بیروت: دار صادر.
    9. آقابزرگ تهرانی. (بی‌تا). الذریعة الی تصانیف الشیعة. چاپ دوم، بیروت: دار الاضواء.
    10. بخاری. (بی‌تا). التاریخ الکبیر. دیاربکرِترکیه: المکتبة الاسلامیة.
    11. بلاذری. (1394 ق). انساب الاشراف. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    12. بیهقی. (بی‌تا). السنن الکبری. بیروت: دارالفکر.
    13. جعفریان، رسول(1376). نوروز در فرهنگ شیعه. مجله نامه مفید، 201-220
    14. حاجی خلیفه. (بی‌تا). کشف الظنون. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    15. حرّ عاملی. (1414 ق). وسایل الشیعة. چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
    16. خطیب بغدادی. (1417 ق). تاریخ بغداد. بیروت: دار الکتب العلمیة.
    17. ذهبی. (1407 ق). تاریخ الاسلام. بیروت: دار الکتاب العربی.
    18. زمانی محجوب، حبیب(1395). بازخوانی سند نوروز در روایات اسلامی، فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، زمستان 24-29
    19. سجستانی، ابو داود. (1410 ق). سنن ابی داود. بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
    20. شبیری، محمدجواد. (مصاحبه 5 فروردین 139). بررسی احادیث شیعی درباره نوروز. ijtihadnet.ir
    21. شهرستانی، عبدالرضا. (1393). النیروز فی الاسلام. مخطوط.
    22. شیخ انصاری. (1414 ق). رسائل فقهیة (رسالة فی التسامح فی ادلة السنن). قم: المؤتمر العالمی بمناسبة المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الانصاری.
    23. شیخ صدوق. (1378). عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام). تهران: نشر جهان.
    24. شیخ صدوق. (1404 ق). کتاب من لا یحضره الفقیه. چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    25. شیخ طوسی (کشّی). (بی‌تا). اختیار معرفة الرجال (رجال کشی). قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام) لاحیاء التراث.
    26. شیخ طوسی. (1365). تهذیب الاحکام. چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
    27. ضمیری، محمدرضا(1377). نوروز در آیینه روایات، مجله موعود، فروردین و اردیبهشت، شماره 7، ص
    28. طبری. (بی‌تا). تاریخ طبری. بیروت: مؤسسه الاعلمی.
    29. عظیم‌آبادی. (1415 ق). عون المعبود علی سنن ابی داود. چاپ دوم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
    30. علامه مجلسی. (1403 ق). بحارالانوار. چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    31. قزوینی، آقا رضی(1376). به نقل از مقاله نوروز در فرهنگ شیعه، نوشته رسول جعفریان، فصلنامه نامه مفید، بهار، شماره 9، 201-220
    32. کلینی، ثقة الاسلام. (1367). الکافی. چاپ دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
    33. متقی هندی. (1409 ق). کنز العمال. بیروت: مؤسسه الرسالة.
    34. مسعودی. (1404 ق). مروج الذهب و معادن الجوهر. چاپ دوم، قم: دار الهجرة.
    35. مسعودی. (بی‌تا). التنبیه و الاشراف. بیروت: دار صعب.
    36. مهریزی، مهدی. (1379) نوروز در روایات اسلامی، فصلنامه علوم حدیث2-33
    37. میلانی، محمدعلی. (1336). نوروز. مشهد: چاپخانه خراسان.
    38. نسائی. (1348 ق). السنن. بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
    39. نوری، میرزا حسین. (1408 ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
    40. یعقوبی. (بی‌تا). تاریخ یعقوبی. بیروت: دار صادر.